|
2006
|
|
|
Irudi soziolinguistikoak aldakorrak direla erakusten du, beretzako, hizkuntza, dialektoa edo akzentua, errealitate soziolinguistikoak izateaz gain, buruko irudien errepresentazioak dira, esan nahi baita ikusmen, estimazio, ezagutza eta ezagupen ekintzak direla. Funtsean, irudi bakoitzak ebaluaketa bat inplikatzen du eta beraz eduki normatibo bat, zeinek irudi baloratzaile
|
baterantz
ala besterantz norabidetzen duen.
|
|
2007
|
|
|
Euskarak errealitate ezberdinak bizi ditu lurralde
|
batean
ala bestean, Gipuzkoan biztanleen hirutik batek darabil euskara kalean, Bizkaian entzuten da urrena euskara gehien, hamarretik batek darabil, Nafarroan gutxiagok erabiltzen du %6, 6ak, Araban berriz euskarak kalean duen presentzia ez da %5era ere iristen, Iparraldean euskarak bizi duen gizarte errealitatearen pare. Gipuzkoa da, lurralde elebitasuna hurbilen duen lurralde bakarra.
|
|
|
haurrek presente daudenean edo haurrengana zuzendutako elkarrizketetan, euskara gehiago erabiltzeko joera dugu. Nagusien arteko elkarrizketetan gutxiago erabiltzen dugu euskara eta joera hori berori, hau da, euskara gutxiaEuskarak errealitate ezberdinak bizi ditu lurralde
|
batean
ala bestean, Gipuzkoan biztanleen hirutik batek darabil euskara kalean, Bizkaian entzuten da urrena euskara gehien, hamarretik batek darabil, Nafarroan gutxiagok erabiltzen du %6, 6ak, Araban berriz euskarak kalean duen presentzia ez da %5era ere iristen, Iparraldean euskarak bizi duen gizarte errealitatearen pare. go erabiltzearena, errepikatzen da ondoren, haurrak elkarrekin ari direnean, euska... Deigarria da joera hau oso indartsu gertatzen dela Iruña edo Gasteizen, haurren arteko elkarrizketetan euskararen erabilera hutsera etortzen baita hiriburu hauen kasuan.
|
|
2008
|
|
|
Kontzeptu horrek, euskaraz hitz egiteko gaitasunaz edo gaitasun ezaz gain, gaztelania baino hobeto edo errazago hitz egiteko trebezia ere adierazten du. Horrek berekin dakar, praktikan, etxean normalean hitz egiten den hizkuntza
|
bata
ala bestea (edo biak) izatea eta, ondorioz, seme alabek ikasiko duten hizkuntza ere horixe bera izatea.
|
|
|
Pertsonaren lehen hizkuntza erabakigarria da hizkuntza gaitasun erlatibo
|
bat
ala beste izateko. Horrela, bada, lehen hizkuntza euskara bakarrik duten pertsonek hizkuntza gaitasun erlatiboa dezentez handiagoa izan ohi dute lehen hizkuntza gaztelania dutenek baino.
|
|
|
kanalen kopurua handituz, euskarrien arteko sinbiosiak sortuz eta azpititulaketa eta emisio dualak erabiliz. Modu honetara, EITBren euskarri guztietan euskara presente izan da, modu
|
batera
ala bestera. Kasuan kasuko epeak ezarriz, euskara integratzeko taktikak aplikatuz, zaharkitua geratu den hizkuntzen erabilera baztertzaileari bizkarra ematea da helburua.
|
|
|
Herritarrek hedabideen kontsumoa hizkuntza
|
batean
ala bestean egiten duten azaltzerakoan, hortaz, zerikusi argia dute aldagai soziolinguistikoek. Ez dira, ordea, ikerketaren emaitzen argitara, aztertu dugun fenomenoarekin zerikusia duten aldagai bakarrak; sexuaren, adinaren, lanbidearen eta bizitokiaren araberako aldeak ere aztertu ditugu.
|
|
|
Hauek izan daitezke testuinguru jakin batean euskaraz komunikatzeko aukeran eragina izan dezaketen aldagai disposizionalak: hizketakidearen edo taldearen hizkuntza; erreferentzia taldearen hizkuntza erabilerak; edo hizkuntza
|
bat
ala bestea aukeratuz gero aurreikus daitezkeen ondorioak. Horrenbestez, (a) gure solaskideak gure lagun taldeko euskal hiztunak badira eta ez badago osagai berririk, (b) ohikoa bada hizkuntza hori erabiltzea eta (c) baldin badakigu ongi ikusita dagoela euskaraz hitz egitea, euskara aukeratzeko probabilitatea gehienekoa izango da.
|
|
|
Gizarte balioak gizarte talde zabalek partekatutako aurretiazko ideiak (aurreiritziak) dira, eta balio orokortzat hartu ohi dira. Aztertzen ari garen jokabidearen kasuan, oso garrantzitsuak dira testuinguru jakinetan hizkuntza
|
bat
ala bestea erabiltzeko egokitasunari erreferentzia egiten dietenak. Hizkuntzak gutxitze prozesuan barneratuta daudenean, bada aipatu behar den ezaugarri bat, eta hauxe da:
|
|
|
Guk bi helburu ditugu. Alde batetik, hizkuntza aukeratzeko(
|
bata
ala bestea aukeratzeko) jokabidea aztertu nahi dugu, ikuspegi psikologikotik. Horretarako, jokabide hori funtsezko zer aldagaik gidatzen duten identifikatu behar da; hau da, zer aldagaik baldintzatzen duten hizkuntza bat ala bestea aukeratzeko probabilitatea.
|
|
|
Alde batetik, hizkuntza aukeratzeko (bata ala bestea aukeratzeko) jokabidea aztertu nahi dugu, ikuspegi psikologikotik. Horretarako, jokabide hori funtsezko zer aldagaik gidatzen duten identifikatu behar da; hau da, zer aldagaik baldintzatzen duten hizkuntza
|
bat
ala bestea aukeratzeko probabilitatea. Bestetik, gatazka egoera horiei aurre egiteko pertsona arteko baliabideak garatzeko esku hartze eredu bat proposatzea da gure helburua, betiere hizkuntza gutxituko hiztunen ikuspegitik.
|
|
|
Guk bi helburu ditugu. Alde batetik, hizkuntza aukeratzeko(
|
bata
ala bestea aukeratzeko) jokabidea aztertu nahi dugu, ikuspegi psikologikotik.
|
|
|
Jokabideak ebaluatzeko ereduen ezaugarri nagusietako bat eskura dagoen informazio guztia txertatzeko gaitasuna da, jokabidea azaltzeko eta aurreikusteko tresna sortzeko. Kasu honetan, hizkuntza aukeratzeko jokabidean zer aldagaik esku hartzen duten jakiten saiatuko gara; hau da, zerk daraman pertsona bat hizkuntza
|
bat
ala bestea aukeratzera egoera jakin batean.
|
|
2010
|
|
|
Jakinekoa da helburu hori lortzea ez dela erraza, eta horrela aitortzen zuen etxenike berak ere legea eztabaidatzerakoan. ...hizkuntza ezberdinak izan diren gizarte guneetan, sarritan hizkuntza batzuen eta besteen arteko mailaketa egiteko joera izan ohi da. bat izan ohi da hizkuntza nagusia, aldeko baldintzak dituena, estatus politikoa edo hiztunen gehiengoa edo prestigioa e.a. dituelako, eta gainontzeko hizkuntzak gutxiengotuak izan ohi dira. honela, giza harremanetan hizkuntzak elkarren lehian bizi ohi dira. hizkuntza
|
bat
ala bestea aukeratu beharra; gure gizartean, bat da nagusi edo bestea. giza harreman jarraituetan hizkuntza bat edo bestea nagusitzen da eta denborarekin hizkuntza batek bestea ordezkatzen du.
|
|
|
4 JoeraK, JarreraK eTa HizpideaK hizkuntza jarrerak neurtzen duten ikerketetan ikusten da, euskarari buruzko gaztetxoen hizpidea, ez dela berdina ikastetxeetako hizkuntza eredu ezberdinetan. eta gaztetxo hauek eredu
|
batetan
ala bestean aritzea, beren gurasoen erabakia izan denez, gaztetxoen hizpidea ere, ez da eskolaren baitako (irakasle ikasleen arteko) kontua bakarrik, baizik, beren inguruetako hizpidearen harikoa (etxekoen, auzokoen, herrikoen...).
|
|
2011
|
|
|
(...)" muturreko" jarrera batek erdibidekoak baino bideragarritasun aukera handiagoa duelakoan nago: (...) edo euskara hizkuntza hegemonikoa bihurtzen da lurralde osoan edo zatiren
|
batean
ala euskaldungoarenak egin du".
|
|
|
1.1 iritzi orokorra euskarari buruzko iritzi orokorrari dagokionez, elkarrizketatuei bi esamoldeen artean bat aukeratzea eskatzen zaie,
|
bat
ala bestea hautatzea, alegia. Inkestan erabilitako hizkuntzetan, gaztelera eta euskara, aldatu ditugu hona. a) Niretzat, euskara euskal herritarren hizkuntzetako bat da, ez euskal herritarren hizkuntza bakarra.
|
|
|
Erresistentzia," kanpotik datozen eta giza taldearen oreka arriskuan jartzen duten eraginen aurrean sortzen den defentsa mekanismo gisa" (Marko, 1996: 17) ulertuta. Aldaketak eragin nahi baditugu, era
|
batera
ala bestera beti egingo dugu nolabaiteko erresistentziaren batekin topo. Iturri psikosoziala duten erresistentzia hauek kontuan hartu eta ezagutu ditugu, modu egokienean gainditu ahal izateko.
|
|
|
Bastardasek hizkuntzaekologiaz hitz egiterakoan, etorkizun partekatuaren bidea azalduko luke, Y (bat eta beste) planteatuko luke eta ez O(
|
bata
ala bestea).
|
|
|
Berriz, Bastardasek hizkuntza ekologiaz hitz egiterakoan, etorkizun partekatuaren bidea azalduko luke, Y (bat eta beste) planteatuko luke eta ez O(
|
bata
ala bestea), segun eta norekin, zertaz, noiz, etab. planteamendu honek, beraz, soziolinguistika katalanak predikatu zuen paradigma hura birmoldatu beharra lekarke:
|
|
2012
|
|
|
9 Gaur egun duela 20 urte baino lagun gehiagok daki euskaraz, beraz, neurri
|
batean
ala bestean, lagun gehiagok erabiltzen du euskara. Baina gaur egungo elebidunen artean euskara erabiltzen dutenen proportzioa ez da duela 20 urte erabiltzen zutenena baino handiagoa.
|
|
|
Nire ustez, paradigma aldatu behar da gai honetan. Jendarte elebidunak/ eleaniztasunak elkarbizitzari onura besterik ez diola ekartzen zabaldu behar da, han eta hemen, euskara ezagutzeak pertsonok libreago egiten gaituela aldarrikatu behar dugu, ezen euskara dakienak bakarrik aukeratu ahal izango baitu hizkuntza
|
batean
ala bestean jardun. Bi hizkuntza ez eta, hiru jakitea askoz hobea dela irizten diot, hori bai, argi edukita horietako bat euskara izan behar dela.
|
|
|
A gizarteko kide guztiek hitz egiten dute, eta B, berriz, gutxiengo elebidun batek bakarrik. Garatuko dugun ereduan, agente elebidunek erabaki estrategikoak hartu behar dituzte elkarrizketa batean hizkuntza
|
bat
ala bestea erabiltzeko, partehartzaileen elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik. Ahal dela, populazio elebiduna bi taldetan banatuta dago:
|
|
|
Garatuko dugun ereduan, agente elebidunek erabaki estrategikoak hartu behar dituzte elkarrizketa batean hizkuntza
|
bat
ala bestea erabiltzeko, parte hartzaileen elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik.
|
|
|
Demagun N dela gizarteko agente elebidun guztien populazioa; x, berriz, t mementoan Si estrategia purua baliatzen duten elebidunen proportzioa —notazioak ez du adierazten denborarekiko mendekotasuna—; eta (1 x), azkenik, S2 estrategia purua baliatzen dutenena. Estrategia mistoaren oreka egoeran, (x, 1 x) k populazioaren egoera adierazten du; hain zuzen ere, adierazten du populazio elebiduneko agenteen zer zatik baliatzen duen estrategia puru
|
bat
ala bestea [Si, (i= 1, 2)]. Bestalde, ordainak ez lirateke interpretatu egokitasun biologikoaren ikuspegitik, baizik eta baliagarritasunaren ikuspegitik.
|
|
|
Nagusitasun moldaerazko taula errazago ulertzeko, zenbaki baten bidez adierazten da
|
bataren
ala bestearen nagusitasuna. 0tik 5era puntuatuta daude nagusitasun baloreak:
|
|
2013
|
|
|
Dena den, horretarako, bidesari bat ordaindu behar izan dute: alde batera utzi behar izan dituzte beste arloetako ekarpen gehienak; soziologiakoak, antropologiakoak, gizarte psikologiakoak, hizkuntza politologiakoak eta diskurtsoarekin lotutako diziplinetakoak, besteak beste.4 Hala ere, erabat bariazionistak ez direnen artean, ez dirudi ikuspegi murriztaileei atxikitzen direnik une
|
batean
ala bestean beren burua soziolinguistatzat hartu duten gehienak. Zehaztasunetan sartzeko asmorik gabe, arestian aipatutako Joshua A. Fishman beraz gain —eta esan gabe doa, hau sinatzen duenaz gain:
|
|
|
Gogoratu behar da, nolanahi ere, ideia hori euskara haurtzaro goiztiarrean ikasi eta 18 urte artean ikasketak euskaraz egin dutenen kasuetan ere antzematen dela. Partaideen diskurtsoak aztertu ondoren, adiera
|
bat
ala bestea aukeratzeko orduan jokoan dagoena euskal hiztun legitimotzat ala zerbait falta duen hiztuntzat duten bere burua da. Hiztun legitimo antzemateko zerbait falta izatekotan partaideek ez dute euskaldun adiera erabiltzen.
|
|
|
Esparru informalean eta, bereziki, teknologiaren bitartez erabiltzen den idatzizko hizkuntza ezaugarri propioak garatzen joan da. Oraindik gauzak erabat argitu gabe egon arren, eta izendapen
|
bat
ala bestea erabili arren, hizkuntza aldaera berri bat sortzen ari dela dirudi. Crystal en (2001) arabera, Netspeak; Varnhagen eta bere kideentzat (2010), New Language; eta Androutsopoulos ek (2000: 514) nahiago du NonStandard Spelling izendapena erabiltzea.
|
|
|
Txillardegiren eredu matematikoa oinarri izanik, SIADECOk lehenik, EKBk eta SEIk ondoren eta Soziolinguistikaren Klusterrak azkenik, ahozko erabilera neurtzeko metodologia garatu dute. Horren lekuko da Soziolinguistika Klusterraren azken argitalpena1 Metodologia hori lan mundura egokitzea izan da EMUNen egin dugun ekarpena; horretan, une
|
batean
ala bestean, bide erakusle ez ezik, bidelagun ere izan ditugu Xabier Isasi, Olatz Altuna eta Yosu Yurramendi, eta beraiei esker ona adierazteko aprobetxatu nahi dugu sarrera hau.
|
|
2014
|
|
|
Ekonomiaz ari garenean, gainerako zientzia sozialetan bezala, zenbat eta esparru txikiagora jo, orduan eta berezitasun handiagoak topatuko ditugu. Estrategiak eta helburuak beraz ezberdinak izango dira udalerri eskualde
|
batean
ala bestean, duen egitura sozialaren arabera, dagoen kualifikazio mailaren arabera, formazio eta trebakuntzarako aukeren arabera, egitura ekonomikoaren arabera, hizkuntzen arteko harremanen arabera, sentiberatasun ekologikoaren arabera eta abar.
|
|
|
Erreferente gisa batzuk ala besteak indartu, hizkuntza
|
batekin
ala bestearekin identifikatuko gara gehiago. Eta eguneroko bizia aldatuz joan ahala, interesak, motibazioak eta jarduerei ematen dizkiegun zentzuak aldatuz joan ahala, gure hizkuntza portaera ere aldatuz joango da, pertsonak, hiztun gisa ere, aldakorrak izanik.
|
|
|
Dendetan jartzen den irrati katea, tabernetako musika edo telebista saioa... establezimendu askotan egunero bultzatzen da kultura
|
bat
ala bestea, eta euskal kultura gutxi agertzen da horrelakoetan. Formatu txikiko kontzertuak eta bakarrizketak antolatzeko ohitura errotzen ari da azken urteotan, Udalaren laguntzarekin.
|
|
|
Begi itxurako irudi horrek ikuspegi
|
batetik
ala bestetik begiratzeko aukera ematen du: berdintasuna nola lantzen den, jatorri aniztasuna...
|
|
|
— Euren hizkuntza ohiturak ezagutzea (ezezagunekin nola jokatzen duten eta zergatik, ea ze irizpideren arabera jokatzen duten hizkuntza
|
bata
ala bestea aukeratzerakoan, zerk eragiten duen erabaki hori hartzea eta ea garrantzirik ematen dioten horri edo ez dien buru hauste handirik sortzen).
|
|
|
— Hizkuntza ohiturei dagokienez, litekeena da hizkuntza
|
bata
ala bestea aukeratzerakoan ohitura kontua dela aipatzea, ingurua, itxura...
|
|
2015
|
|
|
Esaterako, ezezagun bati lehen hitza egiterakoan hainbat izan daitezke geure hizkuntza hautua egiteko arrazoiak: hala nola, unea, tokia, testuingurua edo norbere aldartea zein den, hautua
|
bat
ala bestea izango da.
|
|
|
Esaterako, ezezagun bati lehen hitza egiterakoan hainbat izan daitezke geure hizkuntza hautua egiteko arrazoiak: hala nola, unea, tokia, testuingurua edo norbere aldartea zein den, hautua
|
bat
ala bestea izango da. Ezagunekin ere sarritan gazteleraz aritzen gara, noski, eta gainera jakinda euskara ulertzeko gai direla; hori ere ohitura kontua.
|
|
2016
|
|
|
estilo formaleko jarduna, informala edo intimoa ez dira gauza bera, ez hizkuntzaren barne osaera aldetik eta ez elkarrekintza bakoitzean nagusitzen den diskurtso moduaren aldetik. Estilo
|
bat
ala beste aukeratzera garamatza, maiz asko, aldian aldiko situazio konkretuari atxikitako interakzio pautak: " diferente" hitz egitera edo" diferente" idaztera.
|
|
2017
|
|
|
Hiru paradigma horiek oso ondo irudikatzen dituzte administrazioan aurkitu ohi ditugun jokabideak eta jarrerak. Hiru paradigmek elkarrekin irauten dute administrazioetan, egoeraren arabera
|
bat
ala beste nagusitzen bada ere. Gobernantzan oinarritutako eredua nagusitzen den neurrian, errazagoa da aurrera egitea, eta parte hartzerako eredu formaletik eraikitze kolektiborako jauzia ematea.
|
|
2018
|
|
|
Gero eta gehiago erabiltzen da paradigma metologogiko ezberdinei dagozkien tekniken konbinazioa ikerketa bakarrean (triangulazioa). erabiltzen dira paradigma ezberdinei dagozkien tekniken konbinazioa ikerketa bakarrean (triangulazioa), eta dena den, paradigma
|
baten
ala bestearen alde egitea baino, komenigarriena izaten da ikerketaren helbururako (deskribapena, azalpena edo ulermena) egokiena izango den teknika aukeratzea.
|
|
|
...onetan, lehenik, bertsomunduaren baitan sozializatzearen bidezko hiztun berrien legitimazio prozesua izango dut aztergai, Ipar Euskal Herriko testuinguruan. egoera soziolinguistikoa ez denez orain dela berrogeita hamar urtekoa, interesgarria da aztertzea egungo euskal hiztun berriak hiztun legitimotzat hartuak diren edo ez (edo legitimotzat ote duten beraien burua), eta zeren arabera gertatzen den
|
bata
ala bestea (Ortega et al, 2014).
|
|
|
Hiztunen hizkuntza hautuetan eta, beraz, portaeran eragiten duten faktoreen analisia soziolinguistikan behin eta berriz aztertu den gaia da. Askotarikoak izan daitezke hizkuntza
|
bat
ala bestea hautatzeko eragiten duten faktoreak7 Baina, badago faktore bat, esan bezala, hiztun berriei bereziki eragiten diena: hiztun legitimotzat hautemana izatea eta hautematea nork bere burua.
|
|
|
Nahia eta Aitorren testuinguruan, hiztun berria izatea ez da salbuespena izatea. Lizeoan ohikoa da lagunen artean guraso
|
bat
ala gehiago ez euskaldunak izatea. Lizeotik kanpoko ezagunen artean ohikoa da euskaraz ez jakitea ere.
|
|
2019
|
|
|
Zer da behinena esparru informalak, formalak, biak
|
batera
ala independentzia. Itzulpengintza ote da euskararen etorkizuna, ala adierazkortasunean jarri arreta?
|
|
|
Arrazoi
|
bategatik
ala besteagatik, beraz, euskararen geroarekin itxaropentsuak dira hiruak. Batzuek euskararen aldeko ingurune positiboa duMusikariak euskararekin duen harremana eta bere testuinguru soziolinguistikoa zein den zehaztuko da lehenbizi, ondoren hizkuntza hautua egiterakoan emango dituen arrazoiak eskaintzeko.
|
|
|
Bere egunerokotasunaren jarraipen gisa hartzen duelako kantagintza, azken batean. horri deitzen dio naturaltasuna Arakistainek. hizkuntzek daukaten melodiari eusten dio, bestalde, Andresek. " kantu bakoitzak, melodia bakoitzak hizkuntza
|
bat
ala bestea eskatzen dit eta beti uzten diot libre ateratzen". dioenez, ez du inoiz erabaki zein hizkuntzatan kantatu: " Sormenak dakarren hizkuntzari ateak ireki eta listo". hautua egin duenean, hori artistikoa izan dela dio.
|
|
|
" Kantu bakoitzak, melodia bakoitzak hizkuntza
|
bat
ala bestea eskatzen dit eta beti uzten diot libre ateratzen". dioenez, ez du inoiz erabaki zein hizkuntzatan kantatu: " Sormenak dakarren hizkuntzari ateak ireki eta listo".
|
|
|
Sekula hauturik egin ez duela egin azpimarratu baitu, bere hizkuntza hautua artistikoa dela, eta kantatzen duen hizkuntza guztietan berdin sentitzen dela. euskararekiko kontzientzia badauka, ordea, eta hizkuntzaren egoerarekiko kezka duela aipatu du elkarrizketan zehar. horregatik, hizkuntzarekiko atxikimendua izan baduen arren, identifikazio hori galdu egiten da musikaren esparrura salto egiten duenean. Bertan hautu artistikoa egiten baitu, eta hizkuntza
|
bat
ala bestea hautatzea" gitarra akustikoa edo elektrikoa aukeratzea bezala" egiten du. hizkuntza musikaren beste elementu bat gehiago balitz bezala.
|
|
|
Baina euskaraz hitz egiteko daukan motibazioari egokituko litzaioke motibazio hori, eta ez kantatzerakoan duenari. Izan ere, abesten duenean hizkuntza
|
bat
ala beste erabiltzea ez da garrantzitsua beretzat, edo ez du erabaki beharreko zerbait bezala ikusten. " euskaraz dakidanetik abesten dut euskaraz, dakizkidan beste hizkuntzetan bezalaxe, berdin. helbururik gabe, hauturik gabe, arrazoirik gabe". horregatik, hizkuntza denekin motibazio berdina daukala ondorioztatuko da.
|
|
|
[Andresek] abesten duenean hizkuntza
|
bat
ala beste erabiltzea ez da garrantzitsua beretzat, edo ez du erabaki beharreko zerbait bezala ikusten. " Euskaraz dakidanetik abesten dut euskaraz, dakizkidan beste hizkuntzetan bezalaxe, berdin. helbururik gabe, hauturik gabe, arrazoirik gabe".
|
|
|
Lan honetan zehar, ordea, eremu pertsonalean sakonduko da batez ere, norbanakoaren barne eragileetan. Zehazki, hizkuntza
|
bat
ala beste bideratzerakoan hiztunak dituen jarrera eta motibazioek duten garrantzia aztertuko da. Izan ere, hiztunaren testuinguruko elementuak eragina izango duten arren, zein hizkuntza erabili aukeratzeko azken erabakia norberari dagokio, eta azken pauso horretan aparteko eragina izango dute jarrerak eta motibazioak. hala diote huheZIko adituek:
|
|
|
" Norbanakoaren jarrera eta motiboek zeresan handia dute portaera linguistikoei dagokienez, izan ere norberarena izango da hizkuntza
|
bata
ala bestea hautatzearen azken erabakia" (Arratibel et al. 2016, 200).
|
|
2020
|
|
|
Hiztun komunitatearen errealitateak, hiztunen ideologiak eta abar, hiztunengan jarrera batzuk ala beste batzuk izatea ekarriko du eta horrek, zalantzarik gabe, eragin zuzena izango du hiztunen jardueran, hizkuntza
|
bat
ala bestea hautatzean, hizkuntza baten aldaera bat ala besta erabiltzean. (Joly eta Uranga, 2010:
|
|
|
Hiztun komunitatearen errealitateak, hiztunen ideologiak eta abar, hiztunengan jarrera batzuk ala beste batzuk izatea ekarriko du eta horrek, zalantzarik gabe, eragin zuzena izango du hiztunen jardueran, hizkuntza bat ala bestea hautatzean, hizkuntza baten aldaera
|
bat
ala besta erabiltzean. (Joly eta Uranga, 2010:
|
|
2021
|
|
|
Erabilerari dagokionez, hazkundea da, nahiz eta ez hain nabaria izan. Hain justu," EAEn, 16 urte edo gehiagoko biztanleen %30, 6k euskara erabiltzen du neurri
|
batean
ala bestean" (Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua eta Euskararen Erakunde Publikoa, 2016: 20).
|
|
|
Talde mota biren kasuan partaideek euskararekin konpromiso bat partekatzen duten komunitate bat osatzen dute eta taldearen indarra ukaezina da; partaideak eta euren ikasketa prozesua erdigunean ipintzen dira. Baina egoera edota pertsonaren arabera egokiagoa izan daiteke
|
bat
ala bestea erabiltzea. Gure partaide Larraitz eta Anderrek ikuspegi ezberdina dute auzi honen inguruan:
|
|
2022
|
|
|
Horrek arrisku batzuk eragiten ditu: adibidez, bidegurutze baten aurrean erabaki
|
bat
ala bestea hartu behar denean, bide errazenetik jotzea eta, ondorioz, euskararen kaltetan jokatzea.
|
|
|
Horrek arrisku batzuk eragiten ditu: adibidez, bidegurutze baten aurrean erabaki
|
bat
ala bestea hartu behar denean, bide errazenetik jotzea eta, ondorioz, euskararen kaltetan jokatzea. Legezkoa izan daiteke irismen txosten batean proiektu baten eragin linguistikoa gutxietsi eta azterlanik behar ez dela esatea, udal teknikari batek hala sinatzen badu.
|
|
|
da aurrerantzean ere hamaika ekimen jarriko dituztela martxan, askotarikoak izango direnak, batzuk ofizialagoak eta besteak undergroundagoak, batzuk jendetsuagoak besteak intimoagoak, baina hitanoaren sua piztuta mantentzen lagunduko dutenak, neurri
|
batean
ala bestean. Azken ohar gisa honako hau:
|
|
|
Aski ezagunak dira emakumezkoak hitanoa dela eta pairatzen dituen egoera azpiratzaileak. Hemen zerrendatuko ditugu, erreferentziarik gabe, orain arte aipatutako lan gehienetan jasotzen baitira, gutxi asko, modu
|
batera
ala bestera:
|
|
|
Batetik, gutxiengo izaerak baldintzatzen du, hiztun elebidun euskaldunak solaskide euskaldunak behar dituelako euskara erabili ahal izateko. Bestetik, hizkuntza gutxitu izaerak eragiten du, baldintza legal, politiko, sozial eta kulturalen arabera, hizkuntza
|
bat
ala bestea hautatzea errazago edo zailago bihurtzen baita hiztun elebidunentzat.
|
|
|
Horregatik da interesgarria eta beharrezkoa, kaleko erabileraren datuak, inkesta soziolinguistikoetan aitortutako erabilerarekin konparatzea (metodologikoki posible den neurrian), edo beste eremuetako erabilerekin erkatzea. Orain arte ikusi dugunez, ikerketa gehienek, metodo
|
bat
ala beste erabili, oso bilakaera antzekoak erakusten baitituzte.
|
|
2023
|
|
|
Euskararen hautua normalizatzea, edonon eta edonoiz. Kontuan izan behar dugu herritar askok ez dutela inoiz euskarari buruzko gogoeta sakonik egin, nahiz eta hizkuntzarekiko sentimendu mota
|
bat
ala beste izan, eta oso barneratuta eta normalizatuta dituztela euskaraz bizitzearen alde aldatu nahi ditugun arau sozialak.
|
|
|
Pandemia betean, hala ere, modu
|
batera
ala bestera, abiatu genituen Berba egunak, online halabeharrez (maiatzaren 15ean egin genuen bat, Derioko jaien hasierarekin bat egiten, onlineko kontzertu eta guzti). Geroxeago, saio bat kalean egin genuen Derioko Untza mendira igotzen eta jaitsieran bidean topatu genuen zaborra batzen.
|
|
|
Bitartean, baina, izena erabaki behar zen, eta oinarriak eta bestelakoak. Eta hor ibili ginen izenak bilatzen,
|
bat
ala beste. Eta, azkenean, azaroan egin genuen Txarriboda batean Marikobaso izena gailendu zen.
|