|
2001
|
|
|
Era horretan, ume txikiek(
|
pertsona
ezezagunei beren datu pertsonalak emanez) beren burua arriskutan jartzeari saihets egiten zaio.
|
|
2006
|
|
|
“Phishing Car” eko iruzur guztiek ezaugarri komun bat dute: ...ordainketa beste herrialde batzuetara dirua bidaltzen duten enpresen bidez egiten da, hala nola Western Ungram en edo Money en bidez. Aholkuak “Online” autoa erosteko aholku batzuk dira merkeegiak diren ibilgailuen iragarkiez ez fidatzea; katalogoan agertzen diren autoak benetan existitzen direla eta iragartzen dutenarekin bat datozela ziurtatzea; inoiz ez bidaltzea ordainketa seinaleak
|
pertsona
ezezagunei, ezta saltzailea geroago aurkitzeko aukerarik ematen ez duten sistemen bidez ere; eta ez fidatzea saltzaile batzuek bezeroari dirua gordailu gisa sartzeko proposatzen dizkioten bitarteko enpresez.
|
|
2007
|
|
|
oinetako llagak, insomnioa, ibileraren tempo lasaia, lekuen edertasunarekin edo periploa salpatzen duen artearekin topo egitea. Horrekin guztiarekin batera, gerta daitezkeen tratamenduak, estres eta egokitzapen arazoak, bizitza desordena eta
|
pertsona
ezezagunekiko bizikidetza estua dira gertaera emozional eta hipersentsitibo muturrekoen eragile. Emaitza antsietate krisia edo haluzinazio sorpresiboa izan daiteke.
|
|
|
Aerotaxi batek Europako 2.000 aireportu eta aerodromo baino gehiagotan lurreratu dezake, eta merkataritza konpainiek, berriz, 200 Erabateko diskrezioa ahalbidetzen dute, eta anonimatua bermatuta dago. Erabiltzaile batzuentzat, aerotaxian bidaiatzeak segurtasun plus bat ematen du, ez baitute hegazkin bera
|
pertsona
ezezagunekin. Baina dena ez da abantaila.
|
|
2008
|
|
|
adiskideen bildumak egiteak ez ditu erabiltzaile gehiago erakartzen. Halaber, ez da gomendagarria eskatzen duten
|
pertsona
ezezagun guztiak lagun gisa onartzea, mota guztietako spam sozialak birbidaltzeko joera baitute. Jende herrikoia ez gehitzea, bera izate hutsagatik:
|
|
|
Ostatua Pekin helmuga gisa duen bidaiariak hoteleko edo ostatu hartuko duen lekuko erreserba berretsia izan behar du. Internet bidez edo
|
pertsona
ezezagunen bidez egindako ostatu erreserbekin kontuz ibili behar da. Azken orduan erreserba egiteko asmoa dutenentzat oso garrantzitsua den beste puntu bat da hiri olinpikoetako hotel gehienak hilabete batzuk lehenago beteta egoten direla eta ia ezinezkoa dela gela aurkitzea.
|
|
|
Unitatea ate batek babesten badu, barrutik ixtea komeni da, beste inor sar ez dadin. Ezinezkoa bada, ez da inolaz ere
|
pertsona
ezezagunen laguntzarik onartuko. Eragiketa bat amaitutakoan, arreta jarri behar zaio kutxazainak itzultzen duen txartelari; izan ere, iruzurrezko gailu batzuek benetako plastikoa atxiki eta beste bat itzultzen dute haren ordez.
|
|
2009
|
|
|
Azken batean, beste
|
pertsona
ezezaguna da norberarentzat edo informazio gutxi izaten da hari buruz.
|
|
|
Harremanak ñabardura bat hartzen du, “zugandik”, eta ez da geratzen “korrespondentzia truke hutsean”. Loturak diru ekarpen batekin hasten dira, baina harreman pertsonal eta hunkigarria ere badakarte, aita amabitxiak beste herrialde batean bizi den
|
pertsona
ezezaguna izateari utz diezaioten. Haiekin komunikatu eta laguntzen dien norbait bihurtzen dira.
|
|
|
Oro har, plaza horiek sei lagunentzako lekua duten geletan biltzen dira. Bidaiari lekuaren eta eserlekuen tamaina txikia da, eta hori deserosoa izan daiteke, batez ere taldean bidaiatzen ez denean eta espazioa
|
pertsona
ezezagunekin partekatu behar denean. Aukerarik merkeena da eta eserlekuak erosoak dira.
|
|
|
Ohe bagoi bat edo litera bat eserleku bat baino erosoagoak dira, baina ohantze horietako batean lo egitea ez da gauza bera etxean edo hotel bateko gelan egitea, zaratarik eta mugimendurik gabe. Gela
|
pertsona
ezezagunekin partekatzeak behartu egiten ditu batzuk zaintzapean egotera, norberaren gauzak zaintzeko. Beste eragozpen bat ere badu:
|
|
2010
|
|
|
Banantzeko beldurra ohiko fasea da haurtzaroko etapa honetan. Haurraren garapen fisiko eta psikologikoa desiragarria bada, pixkanaka galduko du beldur hori, eta beste egoera batzuetan kontzentratuko da haren antsietatea, hala nola
|
pertsona
ezezagunetan, animalietan edo iluntasunean. Gehiago nesketan Haurrek beldur fantasiatsuak erabiltzen dituzte beren antsietatea hitzez adierazteko, eta zaintzaile askok uste dute irudipenak baino ez direla.
|
|
|
Planteatutako helburuak agerian uzteko, saiakeran parte hartzaileei binaka jolasteko aukera eman zitzaien, eta aldi berean hainbat snack mota eskaini zitzaizkien. Kasu batzuetan, lagun batekin jolasten uzten zen, eta, beste batzuetan, adin bereko
|
pertsona
ezezagun batekin. Bi sexuetako gazteen artean (9 eta 15 urte bitartekoak) egindako saiakerak erakutsi zuen haur guztiek elikagai gehiago jaten zutela lagun batekin zeudenean ezezagun batekin batera baino.
|
|
|
Hasieran, gazte guztiak pisuaren arabera sailkatu ziren (pisu handiarekin eta gabe), baina portaera eredua lagin osoan errepikatu zen, parametro hori gorabehera. Lagun eta senideen aurrean
|
pertsona
ezezagunen aurrean baino gehiago jateko joera dago. Jokabide arau hori bera berretsi da beste batzuetan, eta ez da soilik gazteen artean.
|
|
2011
|
|
|
Lehenengo urtean: etapa honetako beldurrik ohikoenak estimulu bizi edo arrotzekin lotuta daude, hala nola, hots handi eta ustekabekoekin edo
|
pertsona
ezezagunekin. Sei urte arte:
|
|
|
Saiheste nahastea. Haurrak
|
pertsona
ezezagunekiko harremana gehiegi saihesten du, eta horrek haien harreman sozialak oztopatzen ditu. Era berean, pertsona ezagunekiko (familia eta lagun min) harremana areagotu egiten da.
|
|
2012
|
|
|
Eskaintza bat egiazkoa izateko onegia ematen badu, segur aski iruzurra izango da. Ez da komeni
|
pertsona
ezezagunen aholkuetan sinestea. Askotan, “finantza txiringitoak” dira, eta herritar askoren dirua eraman dute.
|
|
|
Zakurra hezten den tokian estimuluak ahalik eta gehien murrizten saiatu behar dugu, erraz entretenituko baita. Oso zakur erreaktiboak dira, eta, zarata baten aurrean, beste animalia batzuk edo
|
pertsona
ezezagunak egotea, deskontzentratu eta urduri jartzen dira. Hiperaktibitatea zigortu ordez, haren portaera lasaia saritu behar da.
|
|
|
Chatroulettek arrakasta lortu zuen berehala, hasteko aukera ematen baitu bideo elkarrizketak, ausaz, beste edozeinekin une horretan konektatuta dagoen pertsona. Horrela, erabiltzaileek
|
pertsona
ezezagunekin hitz egin dezakete. Hala ere, leku hori helduentzako plataforma bihurtu zen denbora gutxian, gizonezko erabiltzaile askok erakusten zutelako emakumeen goresmenaren zain dauden ezaugarriak.
|
|
|
Onartutako autoreek edo
|
pertsona
ezezagunek idatzitako hitzak kinka bat dira jokalekua galtzeko
|
|
2013
|
|
|
Bai eta pertsonei eta beste harburu batzuei eraso gehien egiten dizkietenak ere. Txakur txikiak arkakuso txarrekin Bost txakurretatik batek
|
pertsona
ezezagun bati hozka egin dio Txakur horiek txikiak dira, baina batzuk oso kaskarrak. Bostetik bat txakur saltxitxak pertsona arraro bati hozka egin dio edo, behintzat, hori egiten saiatu da.
|
|
2014
|
|
|
Zer eragozpen ekar ditzake bilatzailearen estrategia berri horrek? Garrantzitsuena da postontziak nahi ez diren
|
pertsona
ezezagunen mezuez baliatzea, eta spam ezabatzeko orduak gehitzea. Halaber, zibergaizkileak Googleren kontu baten kontrola har dezake, eta erraz irits daiteke erabiltzaile askoren erretiluetara, eta, ondorioz, iruzurrak gertatzeko arriskua dago posta elektronikoaren bidez. Mezu gurutzatuen filosofia horrek ondorio positiboak ere izan ditzake, maila profesionalean jende interesgarria ezagutzea bezala Hala ere, bi egoera horiek asko aldatuko dira Google+ en gure kontaktuak aukeratzeko orduan hartu dugun jarreraren (jeloskorrak eta komediatuak) eta Googlek plataformaren barruan ezartzen dituen segurtasun mailen mende.
|
|
|
Gizarte harremanetarako eta komunikazio digitalerako gune berriak eratzen dituzte. Smartphone entzako sare sozial berri horiek
|
pertsona
ezezagunekin edo Facebook edo Twitter en baino modu diskretuago batekin harremanetan jartzea ahalbidetzen dute. Artikulu honetan, nabarmenenetako batzuk azalduko ditugu.
|
|
|
Gelan eta etxean lantzeko pentsatuta dago, eta gune bakoitzerako aholku espezifikoak ematen ditu. Bi kasuetan, atal berezi bat eskaintzen zaie sare sozialei, Sarean
|
pertsona
ezezagunekin harremanetan jartzeko moduari buruzko gomendioak, on line jokoak eta seme alabekin hitz egitea komeni den arauak helarazteko, Internet egoki erabiltzeko. Ikasgelarako berariazko eduki gisa, kamera edo webcam bat erabiltzearen berezitasunak, sare sozialei eta chatei buruzko aholkuak, eta ikasleei egoera desberdinak planteatzen dizkieten jarduerak lantzen dira, eta horiek gertatzen direnean zer egingo luketen erantzutera animatzen dira.
|
|
|
Eta zer gertatzen da txakur zakarrak pop artista entzutetsuak entzuten dituenean, adibidez, Rihanna edo Shakira? Adituaren esanean, «txakurrek masa artista horien aurrean duten erreakzioa ez da
|
pertsona
ezezagunen arteko giza elkarrizketa soil baten aurrean erakusten dutena baino gogotsuagoa». Txakur bakoitza bere musikarekin Irudia:
|
|
2015
|
|
|
Hala ere, inkesta horren arabera, ondoeza handiagoa edo txikiagoa da, sabela nork ukitzen duen. Emakumeen% 50ek aitortzen du deseroso sentitzen direla
|
pertsona
ezezaguna bada, eta% 11k ez ditu atsegin eskuak sabelean dituen gizona bada. «Masailezurra» saihestea zaila da, batez ere, askotan aurreabisurik gabe gertatzen delako.
|
|
2016
|
|
|
Gabonak familia, lagunak eta ezagutzen ez diren beste
|
pertsona
ezezagun batzuk partekatzeko eta haiekin gozatzeko unea da, beti kontuan hartzen ez dituen gizarte baten parte izan behar baitute. Pertsona nagusiei, haurrei, gazteei, etxerik gabeko pertsonei eta oinarrizko baliabiderik ez dutenei, ekonomikoak ez ezik, fisiko eta emozioei ere ematen zaie denbora, duintasunez bizitzeko.
|
|
2018
|
|
|
Turismo pisuak, legezko txortena Palma, Donostia, Bartzelona, Valentzia, Sevilla edo Madril bisitari gehien eta ehunka pisu turistiko dituzten hirien artean daude! Haren ondorioak booma alokairu mota horrek (zarata desorduan, borrokak eta
|
pertsona
ezezagunen sarrera eta irteera etengabea) tentsioa eta ondoeza eragin ditu herritarren artean, espekulazioa, alokairuen igoera eta auzo batzuen despertsonalizazioa alde batera utzi gabe. Zer araudi bete behar dituzte etxebizitza horiek, erregulazioa baldin badago?
|
|
2019
|
|
|
Irudia: gettyimages Hobe prebenitzea gatazkak konpontzea baino Osagai soziala duten aplikazioek haur eta nerabeak
|
pertsona
ezezagun eta asmo txarreko pertsonekin harremanetan jar ditzakete, informazio pertsonalaren gehiegizko esposizioa bultza dezakete edo ziberjazarpenaren kasuan modu desegokian erabil daitezke. Gainera, komunikazioa anonimoa denean, arrisku horiek areagotu egiten dira.
|
|
2020
|
|
|
Irakasleek, familiek eta ikasleek INCIBEren Zibersegurtasuneko Laguntza Lerrora jotzen dute honako egoera hauetan:
|
pertsona
ezezagunak saioan sartzea hura iraultzeko; hezitzaileak edo lankideak baimenik gabe grabatzea; eduki desegokia ezustean argitaratzea, hala nola ziberbortitzezko eszenak edo saioan adingabeei sexu abusuak egitea; memeak sortzea iraingarria da, gizarte sareetan intimitatea eta ohorea urratuz; Erabilera orokorreko doako bideokonferentzia tresnak aukeratzeko orduan, oso lagungarria izan daiteke Inter... Ikastetxe eta hezkuntza administrazio batzuek taldeko lanerako edo lineako prestakuntza kudeatzeko tresna profesionalak dituzte, taldeko bideokonferentzia funtzioak barne, hala nola Google Meet G Suite for Education edo Microsoft Teams en barruan.
|
|
|
Beste zer egoeratan agertzen dira portaera horiek? Lehen adingabeen ohiko ingurunekoak ziren pertsonekin harreman sozialak hasten direnean, edo, are gehiago,
|
pertsona
ezezagunekin harremanak izaten hasten garenean. Etxetik irtetean edo gurasoengandik aldentzean gerta daitezke.
|
|
2021
|
|
|
Horregatik, garrantzitsua da animalia sozializatzea eta txakurkume bat denetik era guztietako jendea egoten ohitzea. Hazi denean, arriskua da bere borondatearen kontra
|
pertsona
ezezagunak hurbiltzera behartzea, jabearen kontra egin baitaiteke. Bakardadea.
|
|
2023
|
|
|
Oso txakur azkarra da, izaera orekatukoa, lasaia eta bere buruaz segurua. Kumetatik sozializatu eta trebatu behar da, obeditzen ikas dezan, eta
|
pertsona
ezezagunekin nortasun erreserbatu, mesfidati eta oldarkorragoa garatzen duten ale batzuk egon daitezkeelako, eta haien mesfidantza piztu. Hezkuntzak beti maitekorra izan behar du, positiboa.
|
|
|
Funtsezkoa da sozializazio goiztiar ona eta hezkuntza sendoa, koherentea eta etengabea izatea. Ongi kontrolatzeko behar bezala lan egiten ez bada, ale batzuek portaera arazoak izan ditzakete, eta
|
pertsona
ezezagunen eta beste animalia batzuen aurkako jarrerak izan ditzakete. Trebetasunak eta gaitasunak Imagen:
|