|
2000
|
|
|
Nire kezkak mugiturik, giza eskubideen inguruari buruzko
|
lan
honetan Euskal Herriko semeen emaitzak eskaintzeaz gainera, bidezko zait berriz ere hizkuntzaz arduraturik heldu den urteari begira zuzentasuna gogoratzea. Izan ere, Europako Batasunaren Batzordeak. Hizkuntzen Urtea?
|
|
|
Galdera andana prest neukan, esku artean korapilaturik neraman aferarekin ikusteko zuzenik ez zutenak: " noiz hasi zinen
|
lan
honetan?"," zer motatako bezeroak etortzen zaizkizu?" eta gisakoak. Interesatzen zitzaidana lortu ezean, gutienez ere ez nuen alfer bidaia egin nahi.
|
|
|
—Ez didazue
|
lan
hau bukatzen utziko?
|
|
2001
|
|
|
‘Badakit
|
lan
hau ez dagoela ordaintzerik.’
|
|
2002
|
|
|
Ni bizi naizen Washington Heights auzoan ez ezik, Manhattan osoan eta Bronxen ere oso entzutetsu egin da Eric Gonzalez
|
lan
honetan. Horrelako tindaketa egiteagatik 50 bat dolar kenduko dizkizu.
|
|
2004
|
|
|
Bistan denez, batzuk begikoago ditugu; besteak ez horrenbeste. Nolanahi ere, gure
|
lan
honen xedea ez da batez ere harako haren iritzi usteak arbuiatzea, honako honenak goretsi eta txalotzeko. Halere, kritikarik gabe ez goaz inora.15 Oroz gain, euskalgintzaren eremu kontraesankorrean dauden ikuspegien bilduma egin nahi genuke hemen kontrako iritzi jarreren ñabardurak agerian jartzeko.
|
|
|
Utz ditzagun, bada, euskara berpizteko ahaleginak eta saioak, klonazioaren arriskuak euskalgintza askatasunaren aurkako giza jarduna bihurtzen duenez. Jakitekoa litzateke, bai horratik, errautsetatik piztutakoa, ez euskara, baizik eta
|
lan
honen hasieran ahotan hartuta erabili dugun bere anaia balitz (Rikardo), zer esango zukeen hark bere anaiaz. Agian ez zatekeen gehiegi harrituko, gure etxe hau etxekaltez gainezka dagoen honetan.
|
|
|
hots, egitura politikoaren luze zabalak gorabehera, egitura horren baitan dautzan herri nortasunen autonomia ahalmena baita kontua. Ez dakit zer esan, baina Europatik ezer jaio bada, Nazio estatu totalitarioen tradizio nazionalista zurrupatzailea jaio dela esan eta berresan dugu
|
lan
honetan zehar orain arte. Orain, berriz, Europako hizkuntza eta kultura deseginak berpiztu nahi dituela dio zenbaitek.
|
|
|
–Hizkuntzaren bizitasun semantikoa bizi soziologikoarekin erabat lotuta dago?. 576 Joxe Lizarralderen esaldiak gauza berbera beste modu batean azaltzeko balio izan digu, hizkuntzaren eta gizarte bizitzaren artean harat honat dabilen elkarrekiko eragina. Terminologiaren aniztasun honetan, guk geuk,
|
lan
honetan bertan, beste termino bat ere maiz erabili dugu hizkuntzaren barne garapenaren iturria izendatzeko: euskaltasuna.
|
|
|
Ez dut uste
|
lan
honetan bertan, hor nonbait, Cobarrubiasi maileguan eskatu diogun etoglosia kontzeptuarekin zerikusirik duenik Lertxundiren ideia horrek. Haren arabera, hizkuntzaren sakonera semantiko kulturala hizkuntza horrek betetzen duen funtzioaren errotze mailan datza.
|
|
|
431 Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi: Elebitasunaren gezurra salatzea da nire helburu nagusia
|
lan
honetan, Euskaldunon Egunkaria, 2002/5/10.
|
|
|
Ez ditut aspertzeko adina aipatu ditudan munduko hizkuntzen datu negargarriak berriro gogoraraziko, baina, aldeak alde, batak eta besteak Estaturik gabeko hizkuntzen suntsipena dute xede. Nik neuk
|
lan
honetan maiz erabili dut etnozidioaren ideia; ez dut, haatik, kotzeptuaren xehetasun handirik eskaini berari buruz. Horregatik, Txillardegiren eskuetan jarri nahi nuke gertaera eta egitate lazgarri hori izendatzen duen hitzaren azalpena:
|
|
|
Euskal komunitateaz haraindi eta honaindi jardun dut, eta ez dakit bateren batek ez ote nauen begitan hartuko mintzaira susmagarri hori aho lumatan hartuta. Ez ote naiz etnizismora labaindu hor, eta hor ez ezik, menturaz, baita
|
lan
honen beste orrialde batzuetan ere. Batek daki!
|
|
|
horra hor emankizuna. " Argitzapen"
|
lan
hau, noski, kultura lan bat da funtsean. Ez kultura abstraktoa, nazio kultura baizik, euskaldun kultura alegia.
|
|
|
Hala ere, eta ideiak finkatzeko, on izan daiteke" euskalki" batzu zedarritzea. Bonapartek egin zuen sailketa
|
lan
hau lehen lehenik; eta orain dela mende bat egin zuen zatiketa, Azkuez gero aldatuxea, ontzat ematen da oraindik.
|
|
|
Gizonak urduri zirudien, berri txar bat eman behar zuenaren itxura zuen... edo gogoz kontrako aginduren bat. Jainkoa,
|
lan
hau behar diat, pentsatu nuen, behar larria diat.
|
|
|
–neure ahotsa arrotza iruditu zitzaidan. –Bai, hasteko
|
lan
hau ez dugu Euzkadin edo Espainian eginen, oraino egin izan dugun bezala... Alemanian baizik.
|
|
|
–Orain ulertuko duzu zergatik pentsatu dugun zutaz, Oskar. Ingelesek
|
lan
honen berri eman zigutenean, alemanez jakin eta aleman itxurako agenteren bat ba al genuen galdetu ziguten. Egia erran, Ibarrak zure izena aipatu zidanean ezin nuen sinetsi.
|
|
|
Egia erran, bileran Foreign Officeko jendeak kontuari garrantzia kendu bazion ere, Lasartek ederki antzeman zien biziki interesaturik zeudela kontu horretan. Hala ere, aitortuko dizut apur batean harritu gintuela
|
lan
honek.
|
|
|
Horixe egin behar diagu, ulertzen? Hasteko, oso gutxi gaituk
|
lan
honetarako –Del Vallek Hansen sorbaldan pausatu zuen eskua– Argi zegok gutxietsi egin dugula tipo hori. Inondik ere, Hans, hire Parsifal uste baino bizkorragoa duk.
|
|
|
–Zuregatik ari naiz. Ez niri aurpegiratu
|
lan
honen astuntasuna.
|
|
|
–Eta
|
lan
honen arabera, guztiaren baitan dauden uhin horiek erresonantzian sar daitezke maiztasun zehatz batzuetan bibraraziz gero.
|
|
2005
|
|
|
–Berria naiz; orain astebete hasi naiz
|
lan
honetan; lehen, urte bitan edo, beste neska bat egon zen, baina inolako azalpenik eman gabe alde egin zuen. Bera hemen balego agian ezagutuko luke erregina hori.
|
|
|
Gurasoek bero bero eskertu zioten Ziarsolo labartzarrari nire lehenengo
|
lan
hau eskaini izana.
|
|
2007
|
|
|
lehenbizi naturatik askatu eta gero, orain atzera harekin bat egin gura du (sintesiaren momentua), hura ezagutu, barneratu, menperatu, bereganatu; zientziarekin, politikarekin, armekin, mundu guztia batu. Izpirituak mundua dominatzeko dagien
|
lan
honetan indigena amerikarren suntsiketak arrazoizkoa dirudi (63 or.).
|
|
2008
|
|
|
Espainiako zerbitzu sekretuek ez dute inoiz begi onez ikusi EL EXCELSIOR egunkariak abian jarritako ikerketa
|
lan
hau. Mugazaintzako arduradun espainiarrek mila eta bat traba jarri dizkiote kazetari honi Francoren lurrak korritzeko, informazio bila.
|
|
|
–Ez ahaztu. Ez daukat esan beharrik
|
lan
hau ondo egitea nahi nukeela. Zure bizia gutun horretan doa.
|
|
|
Nolanahi ere,
|
lan
honetan aztergai dugun berariazko zera abertzaletasunaren eta euskalduntasunaren arteko hartuemanak ditugu. Bereziki abertzaletasun erdaldunduaren jokabidea dugu jomugan.
|
|
2009
|
|
|
–Beno, ez zekiat, beti habil esaten
|
lan
hau kaka hutsa dela, infernuan ari garela. Baina hik urteak daramatzak bertan, eta ez duk ahaleginik egiten beste ezer aurkitzeko.
|
|
|
Amak panpina lantegian lan egin ondoren, bere gisa arropa salerosketan jarduten zuen. Bigarren
|
lan
honekin askoz diru gehiago irabazi ere bai.
|
|
|
Esku artean dugun
|
lan
hau Gozton Garatek hiri erraldoi horretan bizi izandako esperientzia mingarri, harrigarri eta zailaren kontakizuna dugu. Hiri horretan biltzen da xarma eta ankerkeria, bizipoza eta bizitza horrekiko mespretxua, berak esaten zuen bezala:
|
|
|
–Zenbat aste ematen dizkidazu
|
lan
hau prestatzeko?
|
|
|
–Ez. Berehala ekiozu
|
lan
honi eta hemendik bi edo hiru egunera eskuratu nahi nuke kanpaina osoaren plangintza.
|
|
|
Dei anonimo batek ohartarazita, berehala aktibatu zuen Ertzaintzak itsaso larrialdietarako erreskate plangintza. Haize kolpe bortitzek eta itsasoaren oldarraldiak ezinezko egin zuten ordea
|
lan
honen hedapen osoa. Atzo eguerdiko lehen orduetan, helikoptero batek. Estigia?
|
|
|
Ez nion zure semeari egia osoa esan? Baina
|
lan
hau behar nuen. Ikusten haginetako aparatua?
|
|
|
–Sikiera elkar ezagutzeko. Urtebete daramat
|
lan
hau egiten, eta agurtu nahiko nuke Delbo ezagutu zuen emakumea. Gustura ikusiko nituzke gorde dituzuen artxiboak.
|
|
2010
|
|
|
Ez, bada!, behin baino gehiagotan beldur izan banaiz ere komentuko poeta lagunaren hitzak beteko ez ote ziren?; izan ere, behin galdu nuen osasuna, eta noiznahi gal nezake berriro, betiko galdu ere; izan ere, geroaren trenak halabeharraren eskua du makinista eta, helmugara bidean, geltoki bat lehenago jaitsiaraz gaitzake; izan ere, hamabost bat urte daramatzat
|
lan
honetan, eta urte asko dira, are gehiago nire adinarekin; baina zer, gauzak juxtu alderantziz balira?; zeren, idazkiaren epea luzatu eta luzatuz gero, motibo bat gehiago bainuke bizitzen jarraitzeko?
|
|
|
eskolan azterketa zeukala esateak. " Hoa ikastera, hoa,
|
lan
hau asto zaharrak ere berdin egingo dik eta" esango zion Isidrok. Kepak bazekien, hala ere, asto zahar hari ez zegoela ziria sartzerik, eta ez zen ausartuko gezurra esaten etsaminen kontu hartan; burutik pasa ere ez, seguruena.
|
|
|
Ez, bada!, behin baino gehiagotan beldur izan banaiz ere komentuko poeta lagunaren hitzak beteko ez ote ziren...; izan ere, behin galdu nuen osasuna, eta noiznahi gal nezake berriro, betiko galdu ere; izan ere, geroaren trenak halabeharraren eskua du makinista eta, helmugara bidean, geltoki bat lehenago jaitsiaraz gaitzake; izan ere, hamabost bat urte daramatzat
|
lan
honetan, eta urte asko dira... are gehiago nire adinarekin; baina zer, gauzak juxtu alderantziz balira?; zeren, idazkiaren epea luzatu eta luzatuz gero, motibo bat gehiago bainuke bizitzen jarraitzeko...
|
|
2011
|
|
|
Eta laurek
|
lan
honi edo hari ekiten zioten, garia ereiteari, oilategiko arrautzak jasotzeari edo lastasortak lotzeari?, amak agindu bezala. Gero, udako egun beroetan batez ere, gorputza izerdi patsetan, ibaira joaten ziren.
|
|
|
Ondarroako Udalak eta Elkar argitaletxeak antolaturiko XI. AUGUSTIN ZUBIKARAI SARIA nobela sortzeko beka eman zion
|
lan
honen proiektuari Ana Urkizak, Leire Bilbaok eta Xabier Mendigurenek osaturiko epaimahaiak 2010ean.
|
|
|
–Ez dago gaizki. Zenbat denbora daramazu
|
lan
honetan? –galdetu dio.
|
|
|
–Baina
|
lan
hau? –aurreratu zuen idazleak?.
|
|
|
zinema hizpide. Zinema delako
|
lan
honen funtsa eta mamia, zinemagileen euren ahotan. Artistak ezagutzen baitu hobekien artea.
|
|
|
Ez da zeluloidearen errepaso historikoa; baizik, modu batera edo bestera, pelikularen batekin edo euren estilo pertsonal eta bereziarekin, Euskal Herriko zinemaren abenturan arrastoa utzi duten zuzendarien hautaketa bat. Kanpoan geratu denik bada, baina irizpide, filosofia eta asmo ezberdinei segika, euskal zinemaren industria balizko baten bidean euren harri koxkorra utzi duten zinemagileak dira
|
lan
honetan ageri direnak, jorratu dituzten gaiengatik eta aurrera atera dituzten proiektuen garrantzi eta kalitate onagatik. Zinemagintzaren puzzlea osatzen joateko, ezinbesteko piezak eskaintzen ditu liburuak.
|
|
|
baliatzea argumentua nahi duen lekura bideratzeko, errazkeria delakoan, baina patuan sinesten du Medemek eta predestinazio joko horiek asko atsegin dituela esan dit, ipuin magiko baten zati bailiran. Finlandiako irudi hotz, poetiko eta ederrei esker, nazioartean ere zabalkunde handia izan zuen filmak, eta hala ere,
|
lan
honek depresiora eraman zuen Julio. Baina hori aurrerago zehaztuko dugu, eta baita pelikula honen ondoren emakumezko miresle sekretu bat nola hasi zitzaion eskutitz urdinak bidaltzen eta zein eragin izan zuten bere pelikuletako batean.
|
|
|
–Orduan ez da euskal zinemaz, ezta euskal zinemagileez, baizik Euskal Herriko zinemagileez??, dio mesfidati. Eta nik zera erantzun diot, eztabaidak eztabaida, etorkizuneko euskal zinemagintza balizko bati bidea ireki dioten zinemagile hainbat, edo haien obrak, biltzen dituela
|
lan
honek, zuzendari bakoitzak pentsamolde eta filosofia desberdinak izan arren. Antxonen kezkak ez nau harritu, kontuan hartzen badugu bera dela euskal zinemak izan behar lukeenari buruz gehien teorizatu duen zuzendaria.
|
|
|
Gizarte segregazioaren harira dakart hona ijitoen auzia,
|
lan
honetan barrena ez baitut beste inon ahotan hartu alderrai dabilen komunitate hori. Lehenik, irudi orokor bat:
|
|
|
Nik neuk 6.000 hizkuntzako kopurua darabilt
|
lan
honetarako. Zenbaki bat erabili behar eta, hori darabilt, beste baten ordez.
|
|
|
Horrenbestez, ezta haien berri banaka banaka, hurrenez hurren eta xehe xehe emateko ere. Horretarako, gutxi asko, badaude erakunde eta ikerketa taldeak, auziaren ikuspegi kuantitatiboa ematen dutenak,
|
lan
honetan bertan maiz agertuko den liburu mamitsu bat tarteko. Beraz, sintesi moduko zer edo zer egin nahi izan dut problematikaren ezaugarri eta joera adierazgarrienak jorratuz. Erabateko ikuspegi sistematikoa baino areago, irizpide kritiko batzuen galbahetik igarotako gogoeta lana aurkituko du hemen balizko irakurleak.
|
|
|
Hizkuntzaren eta identitatearen arteko harreman auzia etengabeko kalaka izango dugunez
|
lan
honetan zehar, betor hasieratik Amin Maalouf idazlearen iritzi hau: –Hizkuntza aldi eta alde berean izaera miragarri honen jabe da:
|
|
|
Hona hemen
|
lan
honetan garatu dudan mezuaren ildo nagusiarekin kontraesan betean egon litekeen adibide bat: –Aipagarria da, esate baterako, (herri mintzairari) kontzienteki eustearen adibide gisa,(?) lurralde anglofonoetan eta frankofonoetan hitz egiten diren hizkuntza zeltena (Eskoziako eta Irlandako gaelerak, kornubiera, galesera, bretainiera).
|
|
|
Kritika horrexek gidatu nau
|
lan
honetan barrena. Neronek ere sarri izan baitut antzeko irudipen bat.
|
|
|
Hizkuntza orok bere baitan errotuak dauzka gizatasun balioak, mintzairaren jardunari darizkion askatasun, zapalkuntza eta etika kontuak. Horretaz ere jardun gara
|
lan
honetan. Orobat, merkatu zekenaren lege indar baztergarriek han eta hemen nola diharduten sumatu dugu herri mintzairen aurkako lehian.
|
|
|
Giza historiaren gailurrik gorena hizkuntz gaitasunari esker erdietsi dela esaten eta berresaten ari gara
|
lan
honetan zehar. Ez dagoela pareko harribitxirik giza zibilizazioaren historian.
|
|
|
Gogoeta
|
lan
hau egiteko franko baliagarria zaigun Hizkuntzen mundua. Munduko hizkuntzei buruzko txostena bikaina argitaratu zuen Euskal Herriko ikerketa talde batek Unescok eskatuta.
|
|
|
Bidenabar, azal dezagun gaingiroki bederen
|
lan
honetan hitzetik hortzera darabilgun gizarte nazionala ren ideia. Klaus Zimmermann-i zor diot kontzeptu hori:
|
|
|
–Bai. Baina batzuetan kaka bat da
|
lan
hau.
|
|
2012
|
|
|
nobela sortzeko beka eman zion
|
lan
honen proiektuari
|
|
|
Eta iritzi hori hain dago zabaldua, non kontra egiteko saioak sarriago hartzen baitira mespretxuzko irribarre batez errespetuzko arretaz baino. Hor dagoen errakuntza, kaltegarria ere izan daitekeen errakuntza handia?, ez naiz saiatuko
|
lan
honek dituen mugen barruan agertzen; eta filosofiaz ezer ere dakienak ez du esplikazioen beharrik. Aski izan bedi esatea, Arrazoiak egia xehetasunetan bilatzeko duen joeraren bidean sortzen diren hutsegite kontaezin horietako bat baizik ez dela errakuntza hori.
|
|
|
Autorearen egiatasuna. Bere asmoa
|
lan
hau argitaratzean. Egiatik desbideratzen diren bidaiarien salaketa.
|
|
|
pisu eta tamainagatik. Eta erraz gerta liteke nire
|
lan
honetan azalduriko herrialdeak geroago bisitatuko dituzten bidaiariek, nire hutsegiteak aurkitzean (egin baditut behintzat) eta berek egindako aurkikuntza berri asko eranstean, bultzaka bultzaka baztertuz niri ospea kentzea eta berak nire lekuan jartzea, noizbait idazle izan nintzela ere munduari ahantzaraziz. Hau benetan oso samingarria izango litzateke ospearen bila idatziko banu; baina nire helburu bakarra GUZTION ONGIA izanik, naiz arras etsita sentitu.
|
|
|
Ez da niretzat atsegin txikia nire
|
lan
honek agian kritikaririk ez izatea, zeren eta, zer objekzio egin daiteke urrutiko herrialdeetan jazotako gertaera hutsak kontatzen dituen idazlearen aurka, herrialde haietan guk ez dugunean inolako interesik, ez komertzial ez diplomatikorik. Kontu handiz baztertu ditut, bidai idazle direnei sarritan bidezki egozten dizkieten akats guztiak.
|
|
|
Autorearen egiatasuna. Bere asmoa
|
lan
hau argitaratzean. Egiatik desbideratzen diren bidaiarien salaketa.
|
|
2013
|
|
|
Ondarroako Udalak eta Elkar argitaletxeak antolaturiko XIII. AUGUSTIN ZUBIKARAI SARIA nobela sortzeko beka eman zion
|
lan
honen proiektuari Ana Urkizak, Leire Bilbaok eta Xabier Mendigurenek osaturiko epaimahaiak 2012an.
|
|
|
Lantalde zabal baten profesionaltasunari eta eskuzabaltasunari esker garatu ahal izan dugu irakurtzen ari zaren
|
lan
hau.
|
|
|
Eider Goenagak koordinatutako
|
lan
honetan parte hartu dutenak:
|
|
|
Eta modu batera edo bestera
|
lan
honetan parte hartu eta lagundu duten guztiei.
|
|
|
Gogorra izan zen, ondorioengatik; eta larria, neurriagatik eta inplikazioengatik. Balio dezala
|
lan
honek gertatutakoa gogoratu, eta ikertzeko zenbat falta den salatzeko.
|
|
|
Ez da
|
lan
honen helburua Derbyshireren deskribapena egitea, ez eta harako bidean zeutzan toki aipagarriena ere; Oxford, Blenheim, Kenelworth, Birmingham eta abar nahikoa ezagun dira. Orain Derbyshireren parte txiki bat bakarrik axola zaigu; eskualde hartako gauza bikainenak ikusi ondoren, Lambton herri txikira zuzendu zituzten urratsak, hura baitzen Gardiner anderearen lehengo bizilekua eta hantxe irauten baitzuten, berrikitan jakin zuenez, bere ezagun batzuek; eta Lambtonetik bost miliara Pemberley zegoen, izekoak Elizabethi jakinarazi zion bezala.
|
|
2014
|
|
|
nobela sortzeko beka eman zion
|
lan
honen proiektuari
|
|
2015
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, ezta gutxiagorik ere, gure lana eskasa edo arina denik. Puntu hauxe baieztatzeko, ikusi besterik ez dago
|
lan
hau burutzeko erabili dugun Bibliografia (liburuaren bukaeran).
|
|
|
Edukiaren laburpen bat eskaini behar du, bai gaiaren nondik norakoa azalduz, bai formaren ezaugarri nagusien berri emanez. Egilearen obra osoaren barruan
|
lan
hau nola kokatu ere ager lezake. Liburuaren atzealde edo kontrazalean joan ohi da, maizenik.
|
|
|
–Kakaputza, insomnioak jota nabil
|
lan
honekin hasi nintzenetik. Eskerrak etorri zareten, buruak eztanda egin behar zidan bestela.
|
|
|
–Orain badakigu zergatik eman digun Jetrasek
|
lan
hau, erran nion Rikkari.
|
|
|
Ondarroako Udalak eta Elkar argitaletxeak antolaturikoXIV. AUGUSTIN ZUBIKARAI SARIAnobela sortzeko beka eman zion
|
lan
honen proiektuariAna Urkizak, Leire Bilbaok eta Xabier Mendigurenekosaturiko epaimahaiak 2014an.
|
|
|
Neuk ere, deabruzko
|
lan
honekin hasi aurretik, banuen prestatuta neure trikimailua gaueroko langintza honetarako.
|
|
|
|
lan
hau idazten.
|
|
|
Baina, Fidel eta Raúl hiltzen direnean, jarraituko al du bizirik 1959ko urtarrilaren 1ean Habanan ereindako hazi iraultzaileak? Gehienbat, galdera horri erantzun nahiak eraman ninduen Kubara esku artean duzun testigantza
|
lan
hau egitera.
|
|
|
Zer gertatzen ari den, nolako aldaketak sumatzen diren, nazionalismoaren erantzunak nolakoa izan behar duen, eta antzeko galderak egitea dagokigu, beraz. Aukera egokia da hau euskal nazionalismoaz gogoeta egiteko eta, aurrerantzean jazo daitekeenaz jabetzeko aurretik zer zegoen eta dagoen jakin behar denez, nazionalismoaren izaeraz jardutea da
|
lan
honen helburua: orain arte izan denaz eta aurrerantzean izatea nahiko nukeenaz.
|
|
|
Lurralde helburu estrategikoa eta urrats taktikoak ikusi ditugu, baina euskal herritar eta euskal nazionalista gehienen interesekoak dira? Euskal nazionalismoan zentratuko naiz, horretaz baitihardu
|
lan
honek. Baieztapen errepikatu eta jakin batetik abiatuko naiz:
|
|
|
Sarreran esan dudanez, abertzale eta ezkertiar izatea batu nahi ditut
|
lan
honetan, eta batu nahi izate horrekin berez gai banatuak direla adierazi gura dut: nazionalismoa eskuindar edo ezkertiar izan daiteke; eta ezkerra, nazionalista edo ez nazionalista.
|
|
|
Atal honetan, beraz, abertzaletasunaren ikuspuntu ezkertiar bat aurkeztu nahi dut; ez abertzale guztientzako proposamena, ahalik eta gehienentzat izatea nahiko banu ere. Aurkezpena baino ez da izango, ostera, sarreran esan dudanez, ezen
|
lan
honek nazioaren inguruko gai teoriko batzuk aztertu nahi zituen, gehiago ez. Abertzaletasunaren ezkertiartasuna zertan datzan azaltzen saiatuko naiz, ikuspuntu etikotik eta politikotik.
|
|
|
Apurka, kulturaz eta gizarteaz berba egitean, nazionalismoa agertzen ari zaigu berriro. Askotan berdintasuna eta unibertsalismoa nazionalismoarekin bateraezin direla esaten da, baina
|
lan
honetan denen arteko harremana azpimarratu gura da.15 Euskal nazionalismoa ez da libratu akats horretatik, egia da. XX. mendearen lehenengo herenean erreibindikatzen zen Iberiako Konfederazioan, kasu, une hartan Espainiak eta Portugalek zeuzkaten koloniak ere exijitzen ziren konfederazioaren lurralde bezala, eta ez emantzipazioa eskaintzeko asmoz, kolonia gisa iraunarazteko baizik (horrela eskatzen zuen Agirrek berak).
|
|
|
Eta aurrekoa esanda, kultura diodanean zer sartzen den azaldu litzateke, jakina. Ez da gai erraza, baina, puntu honetan, eta
|
lan
honen ikuspuntuarekin koherente izanda?, defendatzen dudan nazionalismo mota honen bigarren osagaiari ipini litzaioke arreta: lurraldeari, alegia.
|
|
|
Balzacen maisu
|
lan
hau astiro abiatzen da; baina berehala hasten da lauhazka, eta oinazturaren zalutasunaz amaitzen da. Hauxe duzu aurkezpena, korapiloa eta bukaera betiko legez eskaintzen dizkiguten eleberrien artean ederrenetarikoa.
|
|
|
Hauexek dira iturririk emankorrenak: Mitxelena 1958, Altuna 1995 eta www.ehu.es/monumenta/lazarraga Aitortu dezadan, bide batez, nire
|
lan
honek asko zor diela iturri horiei.
|
|
|
138 Euskal Herriko I. eta II. Inkesta Soziolinguistikoak, hurrenez hurren,
|
lan
honetan jada behin baino gehiagotan aipatu ditugunak. Berauei buruzko datu gehiago bibliografian topatuko ditu irakurleak.
|
|
|
17 Ezaugarri horiek lituzkeen euskarazko komunikazio esparrua eraikitzera bideratu beharrean, prentsa elebidun diglosikoa zurkaiztera bideratzen den ahalegin oro, euskal komunikazio esparruaren eraikuntza oztopatzen ari da, zeharka bada ere.192 Eta kontua ez da inoren aurka jotzea, trinkotu beharreko kalitatezko komunikazio esparru baten alde egitea baizik; beraz, eta honenbestez
|
lan
honen ondorio nagusira ailegatu gara, lingua vasca osasuntsu biziko bada, datozen urteotan euskara hutsezko kalitatezko komunikazio esparru autozentratu erakargarria eraikitzera bideratu behar lirateke ahaleginak, hori baita uneotan euskarak begi bistan daukan desafio nagusia.
|
|
|
Aukera aukerako irtenbidea dirudi; haatik,
|
lan
honetan ikusiko dugun moduan, Enbatakoek ere hori eskatzen zuten duela ia 50 urte, eta oraingoz estatuak dira EBren baitan benetan aintzat hartzen diren egitura bakarrak.3 Alabaina, duela 50 urte beste gauza batzuk ere eskatzen ziren, eta horiek ere ez ditugu lortu, eta hala ere gaur egun ere eskatzen ditugu... Nabaria da, bestalde, Frisia, Gales, Eskozia, Katalunia, Irlanda edota estatu gabeko beste herri batzuetako hiztunekin berba eginda (ezen hedabide nagusietan sarbiderik ez daukaten arren, uste baino gehiago baitira), dagoen egarria, egungo estatuak zatikatzeko gogoa, ostarku benetan kolore anitzekoa marrazteko nahia...
|
|
|
Gurean, zereginetan estrategikoenetakoa euskarazko komunikazio esparrua trinkotzea da. Filosofia horri jarraiki proposatzen du
|
lan
honek autozentramenduaren kontua: hizkuntza komunitatearen barne kohesioa sendotzen lagun dezakeen iraupen estrategia modura.
|
|
|
Ikerturiko aldiari dagokionez,
|
lan
honek bi mugarri nagusi ditu: batetik, 1975 urtea, 1975ean aro politiko berria abiatu zelako Hego Euskal Herrian.
|
|
|
Jose Luis Aizpuru, Gexan Alfaro, Iñaki Altuna, Iñaki Aranbarri, Luis Alberto Aranberri, Aitor Arandia, Aitor Arozena, Mikel Asurmendi, Mikel Atxaga, Oscar Bañuelos, Jose Inazio Basterretxea, Jojo Bidart, Eneko Bidegain, Jakes Bortairu, Ximun Carrère, Jean Louis Davant, Janbattitt Dirassar, Jose Ramon Etxebarria, Antton Etxeberri, Jean Noël Etxeberri, Lucien Etxezaharreta, Gotzon Garate, Elixabete Garmendia, Xalbador Garmendia, Hur Gorostiaga, Arño Hegiaphal, Juanma Idoiaga, Jean Michel Galant, Ximun Haran, Agus Hernan, Xan Koskarat, Iñaki Larrañaga, Maite Lephaille, Ritxi Lizartza, Maritxu Lopepe, Emilio Lopez Adan, Hartzea Lopez Arana, Larraitz Mendizabal, Jon Mimentza, Martxelo Otamendi, Menane Oxandabaratz, Manex Pagola, Txomin Peillen, Cristina Rodrigues, Joxe Rojas, Herve Thépault, Jose Maria Sanchez Carrion, Xabier Sanchez Erauskin, Allande Sokarros, Bixente Vrignon, Iñaki Zabaleta, Pedro Zuberogoitia, Argia, Herria Eginez eta Laborari aldizkariak, Euskaldunon Egunkariako zuzentzaileak, Txalaparta argitaletxea, Baionako Euskal Museoko liburutegiko arduraduna, Lazkaoko beneditarren liburutegiko arduraduna eta Baionako eta Bilboko udal liburutegietako, Bizkaiko Foru Aldundiaren liburutegiko eta Euskaltzaindiaren Azkue liburutegiko beharginak. Horrez gain, eskerrak, bereziki, Craig Gallacher i, bere laguntza barik
|
lan
hau ez baitzatekeen posible.
|
|
|
inguruan. Espero dezagun,
|
lan
hau, ezeren amaiera baino, ildo bereko bestelako lanen
|
|
|
Planifikazio
|
lan
honetan, saiatu kokatze jardueran proposatutako erronkaren eskakizunak zehazten;
|
|
2016
|
|
|
Jakinduria, bere adar eta gai gehientsuenetan, Italiako kale batean musika entzutea bezala da, non edonork parte har dezakeen ezer ere ordaindu ez arren. Baina ez dago naziorik zeru azpian, eta Jainkoa da lekuko (egunen batean agertu dut haren tribunalaren aurrera eta
|
lan
honen berri eman), ez dudala hitz egiten hitz egite aldera?, baina ez dago naziorik zeru azpian, non mota guztietako ikasketak oparoago eskaintzen diren, non zientziak era egokiagoan lantzen diren, edo haietara iristea hemen baino errazagoa den, non arteak sustatzen diren, eta aurki gailurreraino igoko dira; non naturak deus gutxiren kontua eman behar duen, eta, errematea emateko, non ere adimena... Orduan, bada, ene herritar maiteak, nora ote zoazte?
|
|
|
Bestalde,
|
lan
hau egiterik ez nuen izango Txillardegiren bibliografia hautatua izan ez banu lagungarri, Pruden Gartziak eta Henrike Knörrek egina.
|
|
|
Haatik, erlijioa eta politika ongi bereiziz gero, misterioan sinesten zuen, gure bizitza lurtar honetan gauza materialez gaindi zerbait badela. Ez da nire xedea
|
lan
honetan Txillardegiren fedea edo espiritualtasuna, edo haren misterioaren pertzepzioa zirriborratzea ere. Halere, puntu honetara etorririk, bi idatzi hartuko ditut aintzat diodanaren sendogarri.
|
|
|
Harrezkero, jendaurrean, dakigula, ez zuen sozialismo ereduari buruzko polemikarik izan, nahiz eta
|
lan
honen bigarren partean, 4 atalean, adieraziko dugun bezala, 1989tik aurrera behin eta berriz aritu zen garbi uzten ezker abertzalearen borrokaren ardatza nazio askapenak izan behar zuela eta ez sozialismoak eta gainerako izenondoek denak nahaste, beste horiek independentzia lortu ondoan eztabaidatzekoak eta ebaztekoak zirela eta, zapalkuntza nazionalaren egoeran beste hainbat naziotan jokatu izan...
|
|
|
1988ko apirilean datatua. Gure
|
lan
honen xedea ez da literarioki aztertzea. ETAko gudariei, egindako gorazarrezko eleberri hori.
|