|
2000
|
|
|
Sarrionandiaren esanetan, Durangoko irteerako zuhaitz horrek pelegrina, bidazti edo nabigatzailea
|
izan
nahi luke, baina bere erro sakon ikaragarriek eutsi egiten diote lurrari itsatsita, leku liriko horretan. Ikusi batera esan liteke zuhaitz hori Sarrionandiaren obraren irudi bat dela, leku lirikoan kokatua dagoela esaten du iturriaren ondoan, bere prosaren lirikotasunaz eta metaliteraturaz (iturriez) egin diren hainbat aipamen kritikori irri egin nahiez bezala.
|
|
|
Ohargarria da bere lagunen hainbat aipamen jasotzen dituen ipuin horretan esaten dena nabegantea
|
izan
nahi lukeen zuhaitz horrek, nahi lukeen moduan bidazti, peregrina edo nabigatzailea izaterik ez izatearen arrazoia bere sustrai sakon ikaragarriak direla. Sarrionandiaren obrak ezin du bere sustraien gatibotzatik ihes egin inolaz, eta ezinbertzean" arteztasunarekin" besarkatzen duela eguratsa.
|
|
|
Rikarteren lehen liburu honetan tramari dagokionez elkarrekin harremanik ez duten bi narrazio luze eskaintzen zaizkigun arren, desioa da ipuinon ardatza. Batetik, Rakel Beaumont narrazioan gizon jaio eta emakumea
|
izan
nahi duen pertsonaia baten gorabeherak kontatzen dira (luzeraren aldetik eleberritzat har daitekeena); bestetik, Apopiloetxea kontakizunean esistitzen ez den emakume batekin maitemindurik dagoen gizon bat aurkezten zaigu. Javier Rojoren ustez, Rakel Beaumont kontakizunari erromantizismo handia dario.
|
|
2001
|
|
|
2) Nabaria zen, bestalde, belaunaldi hiritarra
|
izan
nahi zuela honek.
|
|
|
Saizarbitoriaren nobelagintzaren kasuan, XX. mendeko artearen funtsa den formaren gaineko hausnarketatik etorri da. XIX. mendeko nobelagintza errealistak munduarekin erlazio gatazkatsurik ez daukan izakia iradokitzen badigu, XX. mende hasierako nobelak krisian dagoen gizartearen adierazbide berria
|
izan
nahiko du, eta horretarako, Filosofian eta Artean hedatuz joan zen adierazbidearen gaineko gogoeta egingo du bere. Egoera berriari, kontamolde berriak egokituko zaizkio, eta M. Butor ek Répertoire (1964) liburuan baieztatu zuen moduan, XX. mendeko nobela esperimentazio gune bihurtu zen, kontamolde berriez errealitate berriak iradoki nahi zituen gunea, preseski.
|
|
|
...ako nobela bat irakurtzean, nobelak esplizituki eskaintzen digunaz gain, esateke dagoenaz jabetzen lagunduko digun ikuspuntua erabiliz17 Beraz, ondoren datozen ohar hauek nobela honen edukia osatzen duten zenbait elementu eta sinboloren azalpena proposatzearekin batera, bertan, euskal nobela" fragmentarioena" den honetan, irakurleari eskaintzen zaizkion hutsune horiek betetzeko abiapuntu
|
izan
nahiko lukete.
|
|
|
Liburuaren paratestua (izenburua, epigrafeak, oharrak,...) datekeenaren irakurketa osotuz, gerrako kronika gisara aurkezten zitzaizkigun barrukoak, gertakarien kontaketa objektiboa
|
izan
nahi zuketen kronika gisara, hain zuzen. Baina, oraingoan ere, R.
|
|
|
Juan Martinek ere playboy bat
|
izan
nahiko luke, amorante ugari izan zituen Rossettiren antzekoa, eta horregatik esaten du emakumezkoak pintatzen dakitenek lortzen dituztela (145). Nahiz eta onartu konkistatzaile horiek emakumezkoei sufriarazi egiten dietela (222), ezin du mixerable kontsideratu margolaria, hori onartzea bere burua ere mixerable dela onartzera eramango bailuke.
|
|
|
Eta pertsonak ez luke nahi pertsona izaterik ere. Beste zerbait
|
izan
nahi du, denboraren kontzientziarik ez duen norbait edo, hobeto esanda, zerbait:
|
|
|
" Ez entzun, ez begiratu, ez pentsatu gehiago, bizitza hau bakarra delako. Gal ez dadin ibiliez eta sentitu ere ez, herriak lez
|
izan
nahi genuke" (GP, 59)
|
|
|
" Errauts puska bat
|
izan
nahi nuke haizeak hurrin eraman nazan" (GP, 84)
|
|
2002
|
|
|
Izagirre, K. & Mendiguren, X., Euskal Literaturaren Antologia, Elkarlanean) eta hainbat generotako literatur lan ugari kaleratu. Mendigurenen ibilbide literarioa osatzen dute haur eta gazteentzako idatzi dituen 21 liburuek (Estitxuk pirata
|
izan
nahi du, 1987; Patakon, 1992; Irakasle alu bat, 1995; Obsexuen kluba, 1997; Kanibalaren kaiolan, 1998; Txakurraren alaba, 1999..) eta helduentzako idatzitakoek: 4 ipuin liburu (Sei ipuin amodiozko, 1986; Hamalau, 1992; Opor ezberdinak, 1995; Ene dama maite horri, 1996); 3 eleberri (Bekatuaren itzala, 1995; Berriro igo nauzu, 1997; Gure barrioa 1975, 1998); 7 antzerki liburu (Kanpotarrak maisu/ Kultur ministrariak ez digu errukirik, 1987; Pernando, bizirik hago oraindio, 1989; Garai (a) da Euskadi, 1993; Ankerki, 1993, Hilerri itxia, 1995) eta genero autobiografikoan sartuko genituzkeen lanak (Nerabearen biluzia, 1999; Errekarteko koadernoa, 2001).
|
|
|
Eleberriaren tonua errealista da, aurrekoen erregistrotik oso urrunekoa. J. Kortazar kritikariaren arabera,"[...] Irigoienek euskal bizitzaren inguruan eraikitzen dituen kaleidoskopioek islatzen duten barne mundua samurtasunez beteta dago, baina samurtasun horrek ez darama sentimentalismora; aitzitik, indar utopiko
|
izan
nahi du, bizitza eta gizartea eraldatzeko ahalmenean oinarritutako indarra. [...] Batere anbiguoa ez den testu honen irakurketek manikeismotik ihes egin nahi duen konstelazio estruktural eta semantikoa eratzen dute" (ik.
|
|
|
1 Atal honek, 2000ko uztailean Londresen egin zen" 1st International Symposium on Basque Cultural Studies" biltzarrean aurkeztutako txostenaren aldaki osatua
|
izan
nahi luke. Txosten hori Uztaro aldizkarian eman zen argitara (Uztaro 34, 2000, 87). eta metodologikoak.
|
|
|
Melillan errekluta da Iñaki eta Donostian bizi den neska lagunari bidaltzen dizkion gutunek osatzen dute istorio nagusiaren muina. Aurreko eleberriak bezala, Manu militari honek oinarri autobiografiko ukaezina du, eta belaunaldi oso batek diktadura garaian ezagututako bizipen sortaren narrazioa
|
izan
nahi du (testuak 1973ko apirilaren 15eko data du). Ezaugarri horiekin batera, eleberriak intertestualitate zabala du, hainbat collage eta pastichez lortua.
|
|
|
M. Albérèsentzat, hona zer den eleberri modernoa: " besterik gabe" historia" bat" izan nahi beharrean," behaketa, aitorpen, azterketa"
|
izan
nahi duena;" gizakia edo historiako garai bat pintatzeko, gizarteen mekanismoa aurkitzeko eta, azkenik, azken xedeen arazoak planteatzeko asmo" moduan agertzen dena3 XIX. mendearen erdialdean hasitako modernitate hori ñabartu eta gainditu egin zuen uhin berri batek, Modernism izenekoak, zeinak formak ez ezik, eleberria ulertzeko modua bera aldatu baitzuen 1870etik...
|
|
2003
|
|
|
Uf, buru astun honegaz eztot usten bertso onik urtengo" skunik Patxiren keinuak, eskuak buruaren alboetan ipinita, adierazkorra
|
izan
nahi zuen, baina ez zituen limurtu.
|
|
2004
|
|
|
landare bat landatu, liburu bat idatzi ta seme bat izan. Ba, landare bat baino gehiago landatu ditut (nire koba zuloaren aitzinean dagozen haritz tantaiak neuk landatutakoak dira); baina libururik ez dut idatzi oraindino (laster idatziko dut bat), eta semerik ere ez dut izan (baina
|
izan
nahi nuke).
|
|
|
Ez, nire munduan ere ez dira bizi, beste mundu batean baino... Ijito
|
izan
nahi nuke orain. Amaiaren eta nobela honen ardurarik gabe egongo nintzateke orduan.
|
|
|
Bestelan! Ijito
|
izan
nahi nuke, bai. Zuk ere bai...?
|
|
2005
|
|
|
Narrazio ezaugarriei erreparatuz gero, esan dezakegu Iturregik aniztasuna bilatu nahi izan duela, honela, ipuin hauetan guztietan ikuspuntua, espazioa, denbora eta estilo ezberdinak dira, egileak berak aitortzen zuenez, itsas giroko narrazioak nekagarriak ez gertatzeko. Egur harroa ipuinak, esaterako, narrazio historikoak
|
izan
nahi du, gertaera XVII. mendean gertatzen da, batzuetan fantasiara jotzen duen galeoi zaharren istorioa da. Horretan ere bat dator Edorta Jimenezen ipuingintzarekin.
|
|
|
Istorioaren mamia janzten duten giroak dira errekurtso horiek guztiak. Horrezaz gain geratzen dena fantasia da, sinesgarria
|
izan
nahi duen fantasia. Sinesgarria protagonista gizakia delako, bere ahulezia eta handitasun osoarekin inguru berri bati lotuta.
|
|
|
Manikeismoa ez da bakarrik agertuko alde bietako aurkarien borroka dialektikoan, etika eta moral alorrean, baizik eta ageriko borroka hau ez dagoenean ipuinen egitura simetrikoak ere emango du ikuspegi hau. Alegiok giza jarrerek dituzten ondorioen irakaspena
|
izan
nahi duten neurrian esan dezakegu liburu honek asmo didaktikoa duela.
|
|
|
Esan bezala, alegiok Euskal Herriaren sasoi baten ispilu
|
izan
nahi dute. Kontuan hartzen badugu alegiok 1972tik 1975era idatzi zituela, berehala konturatuko gara artean Frankoren diktadura pean zegoela gure herria.
|
|
|
Horregatik, ipuin hauek, sinbolikoak
|
izan
nahi badute ere, oso azaleko dute eman nahi duten mezua. Eskandalua pizteko aitzakia hutsa dirudite, eta ipuin batzuek sektore jakin batzuetatik jaso zituzten kritikak ikusita, lortu ere lortu zuen.
|
|
|
Eta hori bakarrik ez, semantikoki aztertzen baditugu, konturatuko gara gizarte/ gizon batasuna dela gehien errepikatzen dena. Soziala
|
izan
nahi duen zerbaiten aurrean gaude, gizakiaren aldekoa. Beraz, argumentua zehazteko ez ezik, azpi izenburuok, zikloaren ideia emateaz gain, Arestiren literatura definitzeko ere balio digute.
|
|
|
Gurasoek jostailu denda bat zuten, ta han egoten zen Aingeru ere haiei laguntzen. Baina abiadore
|
izan
nahi zuen, abiadore. Eta esan ta esan, hegazkintzako ikasketak egitera bialdu zuten bere gurasoek.
|
|
|
Lan honek hurbilpen bat
|
izan
nahi du, gutxi gorabehera azken hiru hamarkadetako euskal ipuingintzara egindako hurbilpen partzial bat hain zuzen. Partziala, izan genezakeen corpus osoaren lagin bat baino ez dugulako hartuko, bakarrik Bizkaiko euskal idazleen ipuingintzari dagokiona.
|
|
|
Saindu hitz hori lehen jinarentzat bali dela erakusteko bezala," amodiorekin behatu zion" (Mk 10,21) aberats gazteari erran zion: " Guziz ona
|
izan
nahi baduzu" (Mt 19,21). Hori ere" guziz ona" izatera deitua zen beraz.
|
|
2013
|
|
|
Faxismoaren aurkako aldarriaz, gerraren bidegabekeriaz, garaituei ezarri zieten indarkeriaz ari gara, baina sufrimenduaren alderdiak eta diskurtsoak ez ditugu nahastu nahi indarkeria eta errepresioa10 Ezagutza pozointsua kontzeptua Veena Das antropologoaren lanetatik hartua da. rekin. Espainiako gerra zibileko garaituen bihozminak bere ahotsa bilatu behar zuen, jendaurrean zegokion lekua
|
izan
nahi zuen, hitz egin behar zuen. Azken finean, horixe da bertso eta eleberri horiek lortu nahi zutena; nolabait, gurekin partekatu nahi dute demokraziaren funtsezko gai bat:
|
|
2015
|
|
|
Koldo Izagirrek eta eragin zuten astinaldia (orain urteren batzuk) erabat legitimoa zen dudarik gabe. Baina ez dut uste un fin en sí mismo
|
izan
nahi zuenik eta ez izan lukeenik. Geroxeago heldu direnen batzuek beti horixe egiten badute, ordea, beldur naizenez, mogimenduak ekarri nahi ziguna bera geldiarazten dute azkenean.
|
|
|
Bazekiela alukeria gerta zitekeela Leizarraga irakurri beharra, edo aspergarria Asteasuko Agirre irakurri beharra. Idazle
|
izan
nahi banuen, ordea, ez nuela beste biderik, ezagutza erreflexu hori behar nuela eduki. Eta halaxe hasi nintzen tirriki tarraka klasikoak irakurtzen.
|
|
|
Lehen esana dugu Atxagak oso garbi zuela gaztetatik literaturari emana bizi nahi zuela, idazle
|
izan
nahi zuela. Saizarbitoriak, ostera, oso berandu arte ez dio bere buruari aitortu idazle izaera.
|
|
|
Izagirre kartzelatik irten eta berehala hartu zuten elkar. Izagirrek beti aipatzen du hogeita hiru urte izanagatik ordurako idazle kontzientzia handia zuela Atxagak, oso garbi zuela idazle
|
izan
nahi zuela: " Ezer egon ez balitz ere euskal literatura berak sortuko zukeen bere indibidualismo, grina eta indarrarekin" (Izagirre, 2014).
|
|
2017
|
|
|
Esan nahi dut hitz bakar bat aurkitu nahi nuela, baina ez edozein hitz, baizik eta erabakiorra eta esentziala izango zen hitz bat. Beste modura esanda, esan nahi dut Joubert bat
|
izan
nahi nuela, eta haren helburu berdina neukala: s" il est un homme tourmenté par la maudite ambition de mettre tout un livre dans une page, toute une page dans une phrase, cette phrase dans un mot, c" est moi.127
|
|
|
Baina Azken hitzaren bila n ere ni poetikoa helburu garbia da, narratzaileak eginiko formulazioan singularreko lehen pertsonak daukan garrantziak erakutsi legez: " [h] itz bat aurkitu nahi nuen[...]";"[...] esan nahi dut Joubert bat
|
izan
nahi nuela, eta haren helburu berdina neukala: s" il est un homme tourmenté par la maudite ambition de mettre tout un livre[...] dans un mot, c" est moi."
|
|
2018
|
|
|
Barregarria barik, beldurgarria zen zenbateraino itsutzen zuen Augusto andrearen jaun eta jabe izateko gurariak. Nagusi
|
izan
nahi zuen denean, goitik egon.
|
|
|
Aita begiak betiko itxi arteraino izango naiz, baina gau honetan zure lagun
|
izan
nahi nuke. Egunen batean oraindik, zeuk ere igual ikusiko nauzu edozein txikikeriagatik negar baten, urteek ez dute barkatzen eta!
|
|
2019
|
|
|
" Xehetasun guztiak zainduz prestatzen zuen afaria eta ez zidan plater bat bera ere garbitzen uzten. Konturatu nintzen femme fatale bat
|
izan
nahi zukeelarik ere, Barbararen bihotza gizonaren zaintzari amoroski emateko desiraz irrikan zegoen neskato burgestxo batena zela" (253).
|
|
|
Adibidez, Senarrak badaki emazteak umeak
|
izan
nahi dituela eta ezin izan dutenez, pianoa saltzean, Florari" orain aukerako lekua dugu sehaska erosteko" (27) esaten dio eta" isilune luze baten ondoren isilik geratu banintz hobe nukeela pentsatzeko denbora izan nuen, baietz erantzun zidan, dozena bat sehaska sartzeko lain leku bazegoela nahi izanez gero" (27). " Isilik geratu banintz hobe" horrekin, iradokitzen da Senarrak oker jokatu zuela bazekiela aditzera emanez, baina irakurleak badaki Senarrak ez zuela umerik izateko asmorik.
|
|
|
Ariketa hauen helburua ez da inor epaitzea, egiten dugunaz hausnartu eta guk etorkizunean
|
izan
nahi dugun berdintasunean oinarritutako gizartea pixkanaka eraikitzen joatea da.
|
|
|
Jeloskortasuna lehertu egiten da Adolfo gutxiesten duten erasoak egiten dizkionean, bere zoritxarraren errudun eginez: " a, noski, esan nion, atseginago zenuen bibote leuneko artista gaztea, belarrira" zuretzat
|
izan
nahi dut udaberri berria" bezalako hitz gozoak esaten dakiena" (212);" bera zen, ez zegoen duda egiterik, bere ile beltz luze kirikolatuarekin, bizar gerora jakingo nuenez leunarekin, eta" zuretzat izan nahi dut udaberri berria" eta okerragoak esateko aurpegiarekin" (181). Honetaz gain," inkopetente" (244);" putaseme" (180, 189) irainez soilik aipatzeaz gain, bere gaztetasunaren arintasunak (188), bera artista izateak (212) eta ilea edukitzeak (181) amorrarazten du, batez ere bera burusoil geratzen ari baita (56).
|
|
|
Jeloskortasuna lehertu egiten da Adolfo gutxiesten duten erasoak egiten dizkionean, bere zoritxarraren errudun eginez: " a, noski, esan nion, atseginago zenuen bibote leuneko artista gaztea, belarrira" zuretzat izan nahi dut udaberri berria" bezalako hitz gozoak esaten dakiena" (212);" bera zen, ez zegoen duda egiterik, bere ile beltz luze kirikolatuarekin, bizar gerora jakingo nuenez leunarekin, eta" zuretzat
|
izan
nahi dut udaberri berria" eta okerragoak esateko aurpegiarekin" (181). Honetaz gain," inkopetente" (244);" putaseme" (180, 189) irainez soilik aipatzeaz gain, bere gaztetasunaren arintasunak (188), bera artista izateak (212) eta ilea edukitzeak (181) amorrarazten du, batez ere bera burusoil geratzen ari baita (56).
|
|
|
Eramanezina egiten zaio zeinu desafiatzaile batekin Florak" kexa zintezke ba" esaten dionean ere (50). Emazteak kontra egitea gorroto du, arrazoi
|
izan
nahi du eta bestearen gainetik geratu nahi du eta norgehiagoka horretan sortzen dira arazorik larrienak. Egoera zail horiek sortzen direnean, Hanbreko lagunen aurrean disimulatzen ahalegintzen da:
|
|
2021
|
|
|
Hartara, ebaluazioak informazio ugari eskaintzen du, edo eskaini luke, bederen, prozesuaren amaieran kalifikazioa determinatzeaz harago badoa eta prozesu osoari, eta, batez ere, prozesuari modu holistikoan heltzen baldin badio. Horrek ez du esan nahi, halere, gelaratzen den proposamen guztietan ikaslearen alderdi oro eta diseinatutako ikas prozesuaren une bakoitza ebaluatu behar denik, baina, ebaluazioak formatiboa, hezitzailea
|
izan
nahi badu, garapena ebidentziatzeko eraikita egon luke. Ikasteko xedez ebaluatzen laguntzeko, hain justu ere (Valero, 2016).
|
|
|
" Gero badaude batzuk idazle
|
izan
nahi dutenak edo idatzi nahi dutenak. Ikusten dute idazlea izatea eta idazle ona izatea oso zaila dela, baina idatzi nahi dutenak.
|
|
|
Batzuek bai botatzen dutela faltan idaztea, edo esaten dizute: " Ni nobela bat idazten ari naiz"," Nobela bat idatzi nahi dut" edo" Idazlea
|
izan
nahi dut"". (MIR1)
|
|
|
Euskal kulturaren transmisioan, eta horretan, literatura ere kokatzen dugu, noski, hezkuntzak habeak, egitura sendoa eskaini dio transmisio horri, euskararekin gertatzen den moduan, Euskal Herriko etxe eta kale askotan berez gertatzen ez denean. Errealitate gordin horri aurre egiteko eta proposamenak mahai gainean jartzeko ardura etikoa, soziala eta edukatiboa daukate euskal hezkuntzek, aniztasunetik baina proiektu komun bateraturantz, inoiz euskal hezkuntza
|
izan
nahi badute. Horretan, curriculumek jokatzen duten rola funtsezkoa da, izan dena, dena eta izango dena definitzen duten heinean.
|
|
|
Dioenaren arabera, irakasleei eskaintzen zaien formazioak ikastetxeetan ematen den ereduaren antz handia du, hau da, edukien transmisiora eta memorizaziora mugatzen den paradigma, eta, orduan, ikasle konpetenteak nahi diren moduan irakasle konpetenteak ere nahi baldin badira, eduki horiek gelara eramateko estrategietan pentsatzen hasi litzatekeela uste du. Horrek ez du esan nahi, bere iritzirako, edukiez, oinarri teorikoez, printzipioez nahiz kontzeptuez jabetu behar ez denik, baina formazioak esanguratsua eta eraginkorra
|
izan
nahi badu, irakasleak irakasteko moduak ere aldatu ditu. Modu berean, zenbait irakasleengandik, batez ere, material didaktikoaren erabileran trebatzea eta pedagogia berritzaileetan janztea eskatzeko joera dagoela azaltzen du, baina hori gaur egun nahikoa ez dela uste du, eta urrunago iristeko beharra dagoela irakasleen egiteko moduetan inpaktua bilatzeari ekinez.
|
|
|
Dena den, programa horien eraginkortasunean sakontzeko, bost neurri proposatzen dituzte autoreek (op.): ...1) Irakasleak erraztatzaile moduan formatu behar dira ikasle bakoitzaren beharrak prozesuetan integratu ahal izateko; (2) testuinguru errealen erabilera ikas prozesu esanguratsuak eskaini ahal izateko; (3) konpetentzien garapena ahalbidetuko duten metodologia aktiboen inplementazioa, ikaste helburu zehatzak eta egingarriak zehaztuz; (4) proposamenek malguak eta irekiak izan behar dute eraginkorrak
|
izan
nahi badute; (5) halako proposamenen inplementazioaren kalitatea ziurtatzeko neurriak hartu, irakasleen lan karga, parte hartze, sostengu eta formazioespazioei dagokienez.
|
|
|
Ildo horretan, hezkuntzak adiera dubetiarrean politikoagoa
|
izan
nahi badu, eta hala luke erantzukizun etiko, sozial eta kultural hutsagatik, metaerreflexio ariketa sakon bat egin luke. Gizartea abiada azkarrean aldatzen ari da, are gehiago, iraultza digitalaren ordena berriak markatzen duen dinamika horretan, baina hezkuntza ez zaie ari aldaketa horiek eskatzen dituztenei erritmo berean erantzuten.
|
|
|
Autore batzuk kritikoago agertzen dira hezkuntzaren funtzioaren inguruan, Imaz (2019) adibidez, eta eskola ez dela gai aldaketa sozialak aurreikusteko eta belaunaldi gazteak etorkizuneko gizarte berrirako prestatzeko dio, edo, beste autore kritikoenen iritziak bilduz, aldaketari eusteko ere ez dela gai. Baina, halere, garapen horrekiko bere burua non kokatzen duen eta zer ikuspegitik jardungo duen gogoetatu eta hausnartu du berandu gabe, behinik behin, modu intrintsekoan suposatzen zaion kontrapisu gisa jarduteko gaitasun edo jarrera subalternoa12 (Goikoetxea in Azurmendi, 2015)
|
izan
nahi badu.
|