|
2000
|
|
|
Ez da hor marinela protagonista, Merlin azti maiteminduaren fatuma da gaia, baina Pott Bandako idazleei eginiko erreferentzia zuzen eta zeharkakoen artean, bada marinelaren aipamen bat ere. Hor azaltzen da, bada, Josemari Iturralde zalduna jazz musika entzunez, Durangoko irteeran
|
dagoen
zuhaitz itzaltsu baten ondora iristen da, Merlin eta Enare neskatxa haren ondora atseden hartzera geratu direnean. Zuhaitz horrek, ordea...
|
|
|
Gizaki bati libreki basoaren zuhaitz batean jaiotzeko aukera emango balitzaio, batzuek zuhaitzik ederrena edo altuena aukeratuko lukete, beste batzuek txikiena, eta beste batzuek zuhaitz ertaina aukeratuko lukete edo batez bestekotik behera
|
dagoen
zuhaitza; eta nago hau ez litzatekeela filisteismoagatik izango, beste batek altuena aukeratu duen zio beragatik edo zio mota beragatik baizik. Gure bizitzaz dugun sentimendua eta munduan bere ikuspuntua aukeratu zezakeen izakiaren sentimendua erkagarriak izatea, nire ustez, jaio aurretik gure gorputza aukeratu dugula dioen mitoan —edo sinesmenean— datza.
|
|
2004
|
|
|
Zortziko nagusian; barruko gauzak ez dira azaltzen, trasmititu eta partekatu egiten dira: ...kit Kalamandalam Haridasan kathakali antzerki dantzako guruak; itzalak uxatzen trebea da nire maisua; eta gainera, euskaraz bezala berdin berdin, aitxa, ama, aitxitxe, amuma errepikatzen dio nire amari malayalam hizkuntzan; denbora asko pasa dugu elkarrekin, eta lagun handiak izateaz aparte poliglotak ere bagara, berak euskal ingelesa daki eta nik ingeles indioa; Aryunaren tenplu txikiaren aurrean
|
dagoen
zuhaitzak ederki abesten du, eta gure herriak haritz zaharrari kantatzen dio. Ordu asko sartu nituen txikitan Ezpata dantza, Xemeingo dantza eta abarrak ikasten, baina hala ere, maisuak ez ninduen sekula biluztu, ez ukitu, ezta gerripeko soil batekin dantzan jarri, Indiako Kalaripayattuan bezala.
|
|
2005
|
|
|
Maldan
|
dagoen
zuhaitzak ez du merezimendurik ederra izaten. Haizeak zafratzen duen kasko batean aldiz ederra ateratzen dena, hura hura, arraza onekoa.
|
|
2006
|
|
|
Pinus radiata, intsinis pinua ere deitua, Euskadin gehien zabalduta
|
dagoen
zuhaitz espeziea da. Gaur egun, ehun eta berrogeita hamar mila hektarea hartzen ditu.
|
|
2007
|
|
|
Lurrean botata
|
dagoen
zuhaitza bat batean jiratzen bada, beharbada harrapatuko gaitu; baina aldapako goi partean lan eginez gero, arrisku hori nabarmen murriztuko dugu. Dena den, horrela eginda ere, erne ibiliko gara.
|
|
|
–Holly 8 urteko neska bat da, eta asko gustatzenzaio zuhaitzetara igotzea. Izan ere, auzoan
|
dagoen
zuhaitz eskalatzailerik onenada. Egun batean, zuhaitz baten adarretik jaisten ari dela, erori egin da, baina ez duminik hartu.
|
|
|
“El Correo”n esandakoaren arabera, Zarraoak ezin dio herrian aldarrikapen bihurtu den arazoari zintzo eta ganoraz erantzun. Ustelduta
|
dagoen
zuhaitza ezin fruitu onik eman. Domekako manifestaldi osoan zehar, herriaren nahia besterik ez zan aldarrikatu, bai, herriaren parte handi baten nahia.
|
|
2008
|
|
|
Iratxoetako batek hilzorian
|
dagoen
zuhaitz bat zaintzen dihardu, eta oso pozik agertzen da hiru pailazoak agertzen direnean, beraiek erakutsiko baitiete haurrei urak, aireak eta lurrak daukaten garrantzia. Dantza, abesti eta eskujokoen artean zuhaitza sendatuko dute pailazoek, eta, ondorioz, fruitu magikoak ematen hasiko da.
|
|
2010
|
|
|
JULENEk erreakzionatu ezinik jarraituko du. Oinak huts egingo diotela iruditu eta inguruan
|
dagoen
zuhaitzen (banku batean. Horman?) bermatuko du bizkarra.
|
|
2011
|
|
|
metrora
|
dagoen
zuhaitz honetan...
|
|
|
–Ez, jan dezakegu baratzeko arboletako fruituetarik. Baratze erdian
|
dagoen
zuhaitzaz bakarrik esan digu Jainkoak: –Ez jan horretatik, ezta ukitu ere, hil nahi ez baduzue?.
|
|
2013
|
|
|
Halere, zinegotzi nagusiaren jokabidea aisekeria iruditu zaio askori, auzapezari berari barne, eta kezka handiak eragin ditu. " Nola ari liteke holako errazkeriarekin?" Tente eta heze
|
dagoen
zuhaitzaren enborra ez da oraindik zura, eta enbor hezetik ez daiteke berehalakoan altzaririk egin. Zerratu egin behar da lehenik, oholak egurastu behar dira ondoren eta dagokion epea igaro arte ezin dira zurgindu edo landu.
|
|
2014
|
|
|
Atzera begiratu dudanean, bi bele beltz ikusi ditut airean hegaka. Gainetik igaro zaizkit, nire aurrean
|
dagoen
zuhaitz bateko adarrean pausatu diren arte. Haren parera iritsi naizenean, niri begira jarri dira.
|
|
|
–Eta nork diost hau dela hondoa? , begirada bulegoaren leihotik harago
|
dagoen
zuhaitzera eraman dut, eta imajinatu dut nola sentituko nituzkeen arbolaren azalaren zimurrak neure azalaren zimurretan etzanda, eta zenbat denbora den horrelako zerbait egiten ez dudala. Zinez pentsatu dut ez dakidala zenbat egun daramatzadan hemen barruan sartuta, kalera atera gabe, errealitatearen zuri beltzezko argazkia den plastikozko mundu prefabrikatu honetan.
|
|
|
...batez ere inoizkako arrazoiren bat dela eta (kimaketa gogor askoak, gain txertaketak, etab.) zuhaitz egituraren zati batzuk, itzalpean zeudenak, eguzkipean gelditzen direnean.Ia beti ultzerazio sakabanatuak sortzen dira, ertz irregularrekoak, batzuetan sakonera jo eta zureraino iristen direnak eta orbaintzeko oso zailak direnak, udako izozteek eragindako zaurien antzekoak, baina hegoaldera begira
|
dagoen
zuhaitz aldean.
|
|
|
Kimaketan jakin egin behar da zein fasetan
|
dagoen
zuhaitza, kontuan izanik fase hori ez dela beti bat etorriko zuhaitzaren adin kronologikoarekin.
|
|
|
Ez, jan dezakegu baratzakoarboletako fruituetarik. Baratza erdian
|
dagoen
zuhaitzaz bakarrik esan digu Jainkoak«Ez jan horretatik, ezta ukitu ere, hil nahi ez baduzue» (51) Ingura zaitez niregana, Marie. Seguru maitasuna ondo egiten duzula.
|
|
2015
|
|
|
lehenago baino askoz ere beldur [eta ardura] handiagoz ari dela Jainkoa iraintzeko edozein gauza txikitik gordetzeko eta Hura zerbitzatzeko geroago esango diren bezain desira handiez, eta gehienetan nahigabez eta nahasmenez, zein gutxi egin ahal duen eta zenbateraino behartua dagoen ikusten duelako; ez da hori gurutze txikia, penitentzia oso handia baizik, arima honi penitentzia egiteak, zenbat eta handiagoa izan, atsegin handiagoa ematen diolako. Benetako penitentzia Jainkoak penitentzia egiteko osasuna eta indarrak kentzen dizkionean da; honek ematen duen atsekabe handia beste leku batean aipatu badut ere, hemen askoz ere handiagoa da, eta guztia etorriko zaio bera landatua dagoen sustraitik; izan ere, ur korronte ondoan
|
dagoen
zuhaitza hezeago dagoenez eta fruitu ugariago ematen duenez, zer du harritzekorik arimak desirak izateak, haren egiazko espiritua aipatu genuen ur zerutarrarekin bat eginik baitago?
|
|
|
Sugea zen Jainko jaunak egindako piztiarik maltzurrena. Sugeak esan zion emakumeari: Jainkoak debekatu egin dizue baratzeko arbola guzietako fruituak jatea, ezta. Ez, erantzun zion emakumeak, soilik baratze erdian
|
dagoen
zuhaitz horretatik zehazki ez jatea esan digu, hilko ginatekela. Ez zarete inolaz ere hilko, emazte esan zion sugeakongi daki Jainkoak hartatik jan dezazuenean, begiak zabalduko zaizkizuela, eta bera bezalako bihurtuko zaretela, dena ezagutzeko ahalmena sortuz. Aita, nola zekien hori sugeak. Ez baitakit, ttiki, lasai, entzun: Ikusi zuen emakumeak fruitua gozoa zela, arbola ikusgarria eta jakituri... Hartu zuen, beraz, haren fruituetariko bat eta jan egin zuen.
|
|
2016
|
|
|
–Ez, jan dezakegu baratzeko arboletako fruiturik. Baratze erdian
|
dagoen
zuhaitzaz bakarrik ez jateko esan digu Jainkoak: –Ez jan horretatik, ezta ukitu ere, hil nahi ez baduzue?.?
|
|
|
–Emakume batekin oheratzeagatik eleberri bat idatzi nahi duen idazlea gizajo bat da, inozo bat, miserable bat?, has zitekeen berriro, eta isilik jarraitzea erabaki dut, leihoaren aurrean
|
dagoen
zuhaitzean txantxangorri batek hiru jauzi txiki alde batera eta beste hiru bestera nola egiten zituen begira.
|
|
|
Bideo honek irudiak eskaintzen ditu, eta ibilbide ibilbide bat proposatzen du bere inguruan: 3 Gernikako Arbola (Bizkaia) Historiarekin oso lotuta
|
dagoen
zuhaitz gisa, Gernikako Arbola nabarmentzen da. Haritz hori (Quercus robur) Gernikako Juntetxean dago, bizkaitarren askatasun historikoak sinbolizatzen ditu, eta euskaldunen hedaduraz.
|
|
|
" Ez, jan dezakegu baratzeko arboletako fruituetarik". 3 Baratze erdian
|
dagoen
zuhaitzaz bakarrik esan digu Jainkoak: " Ez jan horretatik, ezta ukitu ere, hil nahi ez baduzue".
|
|
|
Gorpua Bilbora eraman zuten, erraustu eta hausterreak Artxandan botatzeko, batzuk gudarien monumentuaren aurrean eta beste batzuk San Roke baselizaren aurrean
|
dagoen
zuhaitz txiki baten oinean. Txominek bota zuen hitzaldia, bere umore bereziarekin:
|
|
2017
|
|
|
(Dialium guianense) Amerikan oso hedatuta
|
dagoen
zuhaitz eta fruitu mota. Zuhaitz mardula da eta fruitua, mami ilunekoa eta mikatza; baina, uretan irakin eta azukreaz nahasiz, tropikoko lurretan oso estimu handia dioten freskagarria egiten da.
|
|
|
Ni gabe ere, autoak berak egin lezakeela pentsatzen dut askotan. Batzuetan, etxera iristean, ez dut gogoratu ere egiten nondik pasa naizen, bidean ezkerrean
|
dagoen
zuhaitza, hainbeste gustatzen zaidana, ikusi gabe ere pasa bainaiz. Hori ona dela esaten du nire adiskide batek, atentzioa gidatzea baino askoz garrantzitsuagoak diren gauzatan jartzen dudala esan nahi duelako, antza.
|
|
|
Ireki dituenean ezin du sinetsi nola
|
dagoen
zuhaitz adarrean bizirik oraindik, piztia itsusi haien errai beltzetan birrinduta egon beharrean. Parapenteari mutur banatatik tiraka urruntzen ikusi ditu sagu hegalariak orduan.
|
|
|
‘Almeza’, ‘basaka’ (Celtis australis). Gurean gutxi
|
dagoen
zuhaitza. Honi ere kidetasunik ez diogu aurkitu baina izenak deigarriak dira.
|
|
2019
|
|
|
Oraindik ez dakit. Hasiko al gara aldapan
|
dagoen
zuhaitz usteletik. Errekastoa pasata segituan dago...
|
|
2020
|
|
|
Telefono dei bat aski izaten zuen, ordea, erabat suspertu eta euforiaren gailurrera igotzeko. Ahots apalez mugikorretik hitz egiten ikusi ohi nuen orduan, eta ni inguruan nintzela ohartzen zenean lorategira ateratzen zen eta, ertzean
|
dagoen
zuhaitz baten ondoraino joanik, niri bizkarra emanda jarraitzen zuen, esku librea airean mugitzen zuela, euliak uxatuz bezala, eta tarteka barre algara laburrak egiten zituen, hamar urte lehenago nirekin egiten zituen barre algara berberak edo antzekoak. Ordukoak naturalak, gardenak, sendagarriak iruditzen zitzaizkidan, askotan esaten nion berari erreka garbiek egiten duten hotsa ekartzen zidatela gogora.
|
|
|
Herritik kilometro erdira dagoen Eraulgo artea ezagutzea merezi du. Monumentu natural izendatuta
|
dagoen
zuhaitz horrek, enborra zabalduta eta adakera alde batera etzanda, zutik dirau oraindik.
|
|
|
* Iragarrita zegoen azaroaren 14an Ilargia normalean baino askoz gehiago hurbilduko zela Lurrera eta, ondorioz, askoz handiago ikusiko zela. zapelatza edo arranoa
|
dagoen
zuhaitzerantz. Ez da mugituko zu bertatik bertara jarri arte.
|
|
|
Bazter batean
|
dagoen
zuhaitz bat bakean uztea besterik ez da. Gainontzeko guztiarekin egin dezala nahi duena.
|
|
2021
|
|
|
Ekainak ere badaki lainoak trumoitzen. Kafetegi ondoan
|
dagoen
zuhaitza blai eginda dago, eta zuhaitzaren azpian gizon bat bustitzen eta bustitzen. Bi aldiz bustitzen, euriarekin eta zuhaitzarekin.
|
|
|
Eta, horrekin batera, bere umearenganainoko azken sustraiak. Bizirik eta sendo eta berde
|
dagoen
zuhaitz bat lurretik erauztean bezala, sustrai eta guzti, heriora kondenatuz.
|
|
|
Hil nazatela, lurpean gorde nazatela. Bideko bihurgunean
|
dagoen
zuhaitza, errebolber kargatu hura, gerra edo izurritea bezain arriskutsua. Ezkuta nazazue; ezaba nazazue.
|
|
2022
|
|
|
Laranja ertzak citrus aurantium edo laranja mingotsak dira. Gure hirietako kaleetan oso presente
|
dagoen
zuhaitz baten fruitu dira. Laranjak, azahar loreak edo laranjak dituztenak, oso zuhaitz apaingarriak dira, eta loreak udaberrian kaleak eta plazak betetzen ditu.
|
|
|
Bizirik
|
dagoen
zuhaitz baten moduan hedatzen den konstituzio bat
|
|
|
Bizirik
|
dagoen
zuhaitz baten moduan hedatzen den konstituzio bat
|
|
|
Gure etxeko leihotik pikondo bat ikusten da, berarekin batera sentitzen ditut naturaren zikloak. Asko maite dut Bilbon
|
dagoen
zuhaitz galdu hori. Zuhaitz horretan urtaroak errepikatzen dira eta errepikatuko dira, aldaketa klimatikoak ez baditu behintzat guztiz izorratzen.
|
|
2023
|
|
|
Durdituta, patioaren erdian
|
dagoen
zuhaitzari begiratu diot: hortik atera naiz oraintxe bertan, uharteko haritz loditik...
|
|
|
Naturan, gauzak zentzu pixka batez eginez gero, ez da gorabehera handirik eragiten. Egurra behar dut; ba, iharturik edo erorita
|
dagoen
zuhaitz hori hartu. Makila behar dut; ba hurritz ondo garatutik pare bat zurtoin moztea ez da arazo.
|
|
|
Tximeletak eta bere sineskerak iraganeko tokirik biluziena gurutzatzen dute. Hegazti baten begirada lizundu egiten da ezkutuan
|
dagoen
zuhaitz azalaren ospelean, garen horretan ari baita oihantzen.
|
|
|
Eta bertso bat oparitzen diot. ...amandalam eko Haridasan kathakali antzerki dantzako guruak; itzalak uxatzen trebea da nire maisua; eta, gainera, eskuaraz bezala berdin berdin, aitxa, ama, aitxitxe, amuma errepikatzen dio nire amari malayalam hizkuntzan; denbora asko pasatu dugu elkarrekin, eta lagun handiak izateaz aparte poliglotak ere bagara, berak euskal ingelesa daki eta nik ingeles indioa; Aryunaren tenplu txikiaren aurrean
|
dagoen
zuhaitzak ederki abesten du, eta gure herriak haritz zaharrari kantatzen dio. Ordu asko sartu nituen txikitan ezpata dantza, Xemeingo dantza, eta abarrak ikasten, baina hala ere maisuak, ez ninduen sekula biluztu, ez ukitu, ezta gerripeko soil batekin dantzan jarri, Indiako kalaripayattuan bezala.
|